Adaletiyle ünlü halife Hz. Ömer’in (r.a.) hikmetli nasihatleri ve sözlerinden bazıları.

Adaleti ve cesareti ile tanınan Hazret-i Ömer’in radıyallahu anh kıymetli kelâmları.

HZ. ÖMER’İN (R.A.) HİKMETLİ SÖZLERİ

* Başkasını ıslâh etmeden önce, kendini ıslah et.

* Borcunu azaltırsan hür yaşarsın, günâhlarını azaltırsan rahat ölürsün.

* Sırrını saklayan kendine hâkim olur.

* Bu günün işini yarına bırakma.

* İş bir kere geri kalırsa, hiçbir vakit ilerleyemez.

* Her şeyin bir şerefi vardır. İyiliğin şerefi de çabuk yapılmasında.

* Hayâsı gidenin, kalbi ölür.

* Sükût insanın en nefis elbisesidir.

* Çalışmak en hayırlı maldır.

* Şerri bilmeyen onun dâmına (helâkine) düşer.

* Bir sual soran adamın sualinden aklının derecesini anlarım.

* Bana hatalarımı gösteren adamdan Allah razı olsun.

* Dünyaya az meylet, hür yaşarsın.

* İnsanların en akıllısı, insanların harekatını en iyi takdir edendir.

* Helâlin onda dokuzunu, harama düşmek korkusuyla terkederdik.

* İnsanların en cahili, âhiretini başkasının dünyası için satandır.

* Mescidde oturan kimse Allah’ın huzurunda bulunuyor demektir.

* Amellerin efdali farzları yapıp haramlardan kaçınmak ve Allah katında sâdık niyettir.

* İyilik kolay bir şeydir, güleryüz ve yumuşak söz, bunu temin eder.

* Tevbe edenlerle oturun. Çünkü onların kalpleri yumuşak olur.

* İnsanın elbisesini temiz tutması, şerefi icabıdır.

* Kötülüklerin meyvası peşimanlıktır.

* İçki içmek, malı mülkü dağıtmaktır.

* Başkasında görüp de hoşlanmadığın ayıbı, kendinde olduğunu görememekten çok ayıp olmaz.

* Çok gülenin heybeti azalır. Çok konuşan çok yanılır, hataya düşer. Böyle kimsenin hayâsı azalır.

* Gündüz tutulan oruca, gece kılınan namaza, darlıkta verilen sadakaya, Allah Teâlâ kat kat sevap verir.

* Alay, şaka ve mizah etmekten kaçınınız. Zira insanın şerefini kırar, vakarını azaltır.

* Ahmak kimse ile arkadaşlıktan sakının. Şüphesiz o bazan faideli olmak isterken, zarar verebilir.

* Tevbeden maksat günâhı bilip yapmamaktır. Ameli salihde bulunmakdan maksat, kendini beğenmemektir. Şükürden maksat yerini itiraf edip, kulluğu bilmektir.

* Allah’ım! bana senin yolunda şehit olmayı nasip et. Ve Peygamberinin şehrinde ölmeyi kısmet et.

Hazret-i Ömer radıyallahu anh, hepsi de hikmet dolu on sekiz tavsiyede bulundu:

* İnsanların isyanına sebep olup, cezalandırmaktansa, isyana sebep olan şeyleri ortadan kaldırıp, itaati gerçekleştirmek daha hayırlıdır.

* Gerçek anlaşılıncaya kadar Müslüman kardeşinin yaptıklarını iyiye yor.

* Müslümanın ağzından çıkan bir sözü hemen kötü sayma, onda hayıra yorulabilecek taraflar da bulabilirsin.

* Kendini töhmetlere açık tutan kimse hakkında zanla hüküm verenleri kınama.

* Sırrını gizleyen kimse, istediği gibi davranır, onun esiri olmaz.

* Aralarında yaşayabileceğin samimi arkadaşlar edin. Çünkü onlar iyi günlerde gönül şenliği, kötü günlerinde de yardımcıdırlar.

* Ölüm pahasına da olsa doğruluktan ayrılma.

* Seni ilgilendirmeyen işlerle meşgul olma.

* Olmayan şeylere dair soru sorma, çünkü o senin için yoktan bir meşguliyettir.

* Bir konuda ilerlemeni istemeyene, o konuda bir şey havale etme.

* Yalan yere yemini hafife alma. Yoksa Allah seni helak eder.

* Kötü yolları öğrenmemen için günahkârlarla sohbet etme.

* Düşmanlardan uzak dur. Güvenmediklerinden sakın.

* Güvenilen arkadaş ise sadece Allah’tan korkandır.

* Mezarlıkta huşû içinde bulun!

* İbadet anında kendini say.

* Günâhlardan kendini koru.

***

Hazret-i Ebû Ubeyde radıyallahu anh, Yermük’e hareket ederken, Hazret-i Ömer radıyallahu anh da İslâm ordusuna şu emri gönderdi:

– Ömer size selam eder ve der ki:

“Ey İslâm’ın rüknü olan yiğidler! Düşmanlarınızı imanla karşılayınız! Üzerlerine arslanlar gibi hücum ediniz! Ve onlara zerre kadar ehemmiyet vermeyiniz! Sizin ihrazı muvaffakiyet edeceğinizi biliyoruz!”

***

Hazret-i Ömer radıyallahu anh’ın devri fütûhâtında adalet ve insaf hududu, hiçbir zaman tecavüz edilmemiştir. Bir insanın hayatına suikast etmek bir tarafa, bir ağaç bile kesilmemiştir. Kumandanlara şu emir verilirdi:

“Düşmanla dövüştüğünüz zaman gadretmeyiniz. Kimsenin âzâ ve cevârihini kesmeyiniz. Çocuklara ilişmeyiniz.”

Kaynak: Sâdık Dânâ, İslam Kahramanları 1, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan