İcmali ve Tafsili İman Kısaca

İcmali ve tafsili iman nedir? İcmali ve tafsili iman kısaca.

Hz. Peygamber’in Allah tarafından getirip haber verdiği şeylerin hepsine birden topluca inanmaya “icmâlî iman” denir. Burada, ayrıntıya girmeksizin inanılacak şeylere kısaca ve toptan inanmak kastedilir. Bu da tevhîd ve şehâdet kelimelerinde özetlenmiştir.

Tevhîd kelimesi şudur: “Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah (Allah’tan başka hiçbir ilâh yoktur. Muhammed O’nun elçisidir).” Şehâdet kelimesi de; “Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh (Ben, Allah’tan başka hiçbir ilâh olmadığına, Muhammed’in O’nun kulu ve elçisi olduğuna inanır ve tanıklık ederim.)” ifadesidir. Anlamını bilerek ve kalbiyle de tasdik ederek şehâdet kelimesini söyleyen kişi, bir önceki dini, inancı ne olursa olsun statü değiştirir ve mü’minlerin safına geçmiş bulunur.

Burada Allah’ı tek ilâh olarak tanıyan ve Hz. Muhammed’i O’nun peygamberi olarak kabul eden kişi, diğer iman esaslarını ve Hz. Peygamber’in getirdiği dini de toptan kabul etmiş sayılır. Buna göre, Hz. Muhammed’i tasdik etmek, getirdiği hükümleri de topluca tasdik etmek anlamına gelir. Bu şekilde toplu inanç yeterli ise de, İslâm’ın iman esaslarını ve diğer gerekli olan hükümleri öğrenmek de gereklidir.

Tafsîlî iman ise, Hz. Peygamber tarafından tebliğ olunan şeyleri ayrı ayrı bilerek tasdik etmektir. Küfürden kurtulmak için icmâlî iman yeterli ise de; kişinin iman esaslarını, namaz, oruç, hac, zekat gibi ibadetleri, anlamı apaçık olan (muhkem) âyet ve mütevâtir hadislerle sâbit olan hususların hepsini, emir, nehiy, helâl-haram hükümlerini öğrenip tasdik etmesi tafsîlî imanın kapsamına girer. Sonuç olarak tafsîlî iman; inanılması zorunlu bulunan bütün inanç, ibadet, muâmeleler ve ahlâk hükümlerine inanmayı içine alır.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları