İnsanlara Karşı Sorumluluklarımız Nelerdir?

İnsanlara karşı sorumluluklarımız nelerdir? Madde madde insanlara karşı görevlerimiz...

1) Hiç Kimseye Zarar Vermemek:

İnsanların canına, malına, konutuna, hürriyetine, namus ve şerefine tecavüz etmek dinimizce yasaktır. Bunlar insanların dokunulmaz haklarıdır. Müslüman, başkalarının hakkına saygı göstermek, insanlara zarar verici her türlü fiil ve davranıştan sakınmakla görevlidir. Gerçek müslüman olabilmenin bir şartı da budur. Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:

“Müslüman, diğer müslümanların onun dilinden ve elinden zarar görmediği kimsedir.”^[1]

2) Başkalarına Yardım Etmek:

İnsanlara tatlı sözlü ve güler yüzlü davranmak, fakirlere yardım etmek, yoksulların ihtiyaçlarını karşılamak, kimsesizleri korumak, düşeni kaldırmak, yolunu şaşıranlara yol göstermek dinimizin emri, iyi ahlâklı olmanın gereğidir.

3) Büyüklere Saygı, Küçüklere Merhamet Göstermek:

Anne ve babamıza, büyük kardeşlerimize, öğretmenlerimize ve yaşça bizden büyük olanlara saygı göstermek, bizden küçüklere, kimsesizlere, güçsüz ve yetimlere merhamet etmek, yardımcı olmak önemli bir ahlâk kuralıdır. Peygamberimiz (s.a.s.) bu konunun önemi hakında şöyle buyuruyor:

“Büyüklerimize saygı göstermeyen, küçüklerimize merhamet etmeyen bizden değildir.”^[2]

4) Selâmlaşmak:

Müslümanlar birbirleri ile karşılaşınca selâmlaşır ve tokalaşır. Selâm vermek sünnet, verilen selâmı almak farzdır. Önce küçük büyüğe, yürüyen oturana selâm verir. Selâmlaşmak müslümanlar arasında sevgi ve dostluk bağlarını kuvvetlendirir.

5) Dargın Durmamak:

Müslümanlar arasında herhangi bir sebeple dargınlık olursa, vakit geçirmeden dargınlar hemen barışmalıdır.

Peygamberimiz: “Bir müslümanın diğer din kardeşi ile üç günden fazla dargın durması helâl olmaz.”^[3] buyurarak dargın durmanın kötü bir davranış olduğunu bildirmiş, uzun süre küs duranların büyük günah işlediklerini belirterek şöyle buyurmuştur:

“Bir kimse müslüman kardeşi ile bir sene küs durursa onun kanını dökmüş gibi günaha girmiş olur.”^[4]

6) Dargınları Barıştırmak:

Bir kimse, iki müslümanın birbiri ile dargın olduğunu görürse onların arasını bulup barıştırmakla görevlidir. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulmaktadır:

“Mü’minler ancak kardeştirler. O halde iki kardeşinizin arasını düzeltiniz.”^[5]

Peygamberimiz (s.a.s.) Efendimiz de: “Sadakaların en hayırlısı dargın olan kimseleri barıştırmaktır.”^[6] buyurarak dargınları barıştırmanın çok hayırlı bir davranış olduğunu bildirmiştir.

7) Dostları Ziyaret Etmek:

Müslümanlar uygun zamanlarda yakınlarını, büyüklerini ve baba dostlarını ziyaret etmelidir.

Ziyarette şunlara dikkat edilmesi gerekir:

1. a) Ziyaret için uygun bir zaman seçmek,
2. b) Ziyaret, usandıracak şekilde çok sık olmamak,
3. c) Ziyaret edeceği kimseye mümkünse önceden haber vermek,
4. d) Elbise temiz, kılık kıyafet düzgün olmak.,
5. e) İzin almadan kimsenin evine veya odasına girmemek.

8) Misafirleri Ağırlamak:

Misafirleri ağırlamak dinimizin tavsiye ettiği iyi davranışlardan biridir. Misafirseverliğin milli geleneklerimiz arasında önemli bir yeri vardır. Türk milleti, tarih boyunca misafirlere karşı iyi davranışı ile tanınan bir millettir.

Misafirlere Karşı Başlıca Görevlerimiz:

1. a) Misafiri güler yüzle, tatlı sözle karşılamak,
2. b) En iyi şeyle ağırlamak, birşeyler ikram etmek,
3. c) Misafirin yanında hizmetçi ve çocukları azarlamamak, asık suratlı olmamak,
4. d) Misafir gideceği zaman onu uğurlamak.

9) Dâvete Gitmek:

Bir müslüman eğer sakıncalı bir durum yoksa, din kardeşinin dâvetine gitmeli, vereceği yemeğe katılmalıdır. Bu davranış müslümanlar arasındaki sevgiyi artırır. Peygamberimiz bu konuda şöyle buyurmuştur:

“Sizden birinizi din kardeşi düğün yemeğine veya benzeri şeye davet ederse gitsin.”^[7]

Sevgili Peygamberimiz zengin, fakir ayarımı yapmaz, bir hizmetçi dâvet etse bile giderdi.

10) Büyüklerin Ellerini Öpmek:

Müslümanlar, saygılarını göstermek maksadıyla, bilginlerin ve büyüklerin ellerini öpebilir.

11) Başkalarının Kusurlarını Araştırmamak:

Bir müslüman din kardeşinin özel hayatını araştırmaz. Gördüğü kusurları başkalarına yaymaz. Din kardeşini başkalarının yanında kötülemez. Gördüğü hatalı davranışları kırmadan, incitmeden uygun sözlerle düzeltmeye çalışır.

12) Kötülük Yapanları Bağışlamak:

İyi ahlâklı bir insan kendisine yapılan fenalıkları bağışlar. Hatta bağışlamakla da kalmaz, kötülüklere karşı iyilik yapar. Bu davranış ahlâken olgunlaşmış müslümanların yapacağı çok güzel bir davranıştır.

Sevgili Peygamberimiz: “Üç güzel huy kimde bulunursa yüce Allah o kimseyi rahmeti ile cennete kor.” buyurdu.

O huylar nelerdir? diye sorulunca şu cevabı verdi:

–”Sana vermeyene sen verirsin,

–Sana gelmeyene sen gidersin,

–Sana zulmedeni bağışlarsın.”^[8]

13) Hastaları Ziyaret Etmek:

Müslüman, hasta olan din kardeşini ziyaret etmeli, sağlığa kavuşması için dûa etmeli, hastaları üzecek söz ve davranışlardan sakınmalıdır.

14) Cenazelere Katılmak:

Ölen din kardeşinin cenaze namazını kılmak, onu kabrine kadar götürmek, din kardeşi için Allah’tan rahmet dilemek ve dua etmek, müslümanların dünya hayatından ayrılıp âhirete göçen din kardeşlerine yapmaları gereken önemli bir görevdir.

15) Din Kardeşinin İyiliğini İstemek:

Müslüman, din kardeşleri için iyi düşüncelere sahip olmalı, kendisi için sevip istediği iyi şeyleri din kardeşleri için de arzu etmeli, kendisi için hoşlanmadığı bir şeyi başkaları için de arzu etmemelidir.

İyi ahlâklı olgun bir müslüman olabilmenin ölçüsü budur.

^[1]   Riyazü’s-Salihin, c.3, s. 148

^[2]   Seçme Hadisler, s. 218

^[3]   Riyazü’s-Salihin, c.3, s. 168

^[4]   Riyazü’s-Salihin, c.3, s. 170

^[5]   Hucûrat sûresi, 10.

^[6]   Seçme Hadisler, s. 237

^[7]   Câmiu’s-Sağir.

^[8]   Seçme Hadisler, s. 211.