Müslüman bir kadın kimlerin yanında ve nasıl örtünür? Dinen kadının kimlerin yanında örtünmesi gerekir veya gerekmez?

Müslüman bir kadının kocasının, mahrem hısımların, başka kadınların, yabancı erkeklerin yanında ve zarûret veya tedavi halinde örtünmesi ile ilgili hükümler.

KADININ KİMLERİN YANINDA ÖRTÜNMESİ GEREKİR VEYA GEREKMEZ?

1. Kadın Kocasının Yanında Nasıl Örtünür?

Karı-koca birbirinin bedenlerinin her yanına bakabilirler. Eşler arasında örtünme zorunluluğu söz konusu olmaz. Çünkü İslâmî nikâhla cinsel ilişki bile meşrû olunca, bundan daha hafif olan bakma ve dokunmanın meşrû oluşunda şüphe yoktur. Bununla birlikte “galiz avret” sayılan haya yerlerine bakılmaması edebe daha uygundur. Nitekim Hz. Âişe’den; “Ben Nebî’nin cinsel uzvuna (ferc) hiç bakmadım.” başka bir rivayette “Onun fercini hiç görmedim, o da benden bir şey görmedi.” dediği nakledilmiştir.^[1]

2. Kadın, Mahrem Hısımlarının Yanında Nasıl Örtünür?

Kadın; baba, oğul, erkek kardeş ve üvey oğul gibi, aralarında ebedî olarak evlenme engeli bulunan hısımlarının yanında el, ayak, kol, saç, kulak, boyun ve dizden aşağı inciklerini açabilir. Onların da bunlara bakmaları helâldir. Çünkü yakınlıkları yüzünden bir takım iş ve hizmetlerin görülmesi, bu nedenle de bir arada bulunmaları gerekir ve bir fitne düşünülemez. Ancak karın ve sırt kısmını açamaz, bu arsızlık olur. Nitekim zıhar yolu ile boşamada koca, karısına “Sen bana anamın sırtı gibisin” diyerek boşama sürecini başlatır. Zıharı ve pişmanlık durumunda dönüş yöntemini belirleyen âyette^[2] annenin sırtına dikkat çekilmiştir. Bu yüzden annenin sırt ve bunun benzeri olan karın kısmının da yakın hısımlara karşı avret sayılması gerekir.

3. Kadın, Başka Kadınların Yanında Nasıl Örtünür?

Kadınların kadınlara karşı avret yeri, göbekle diz kapakları arasında kalan kısımdır. Bunun dışındaki yerleri kadınların yanında açabilirler.^[3] Ancak müşrik kadınlar bunun dışında tutulmuştur.

Hz. Ömer’in halifeliği döneminde, komutanı Ebû Ubeyde b. el-Cerrâh’a (ö.18/639) yazdığı şu mektup dikkat çekicidir: “Zimmet ehli (Hristiyan veya Yahudi kadın tabeanın Müslüman kadınlarla birlikte hamamlara girdikleri haberi bana ulaştı. Onları bundan menet. Çünkü zimmiye bir kadının Müslüman kadını çıplak olarak görmesi uygun değildir.” Ancak şunu da belirtelim ki, Hz. Ömer Irak yöresinde yerli ehl-i kitap hanımların peştemalsız olarak hamama gittikleri duyumu üzerine böyle bir uyarıda bulunmuştur.^[4]

Müslüman bir erkek ehl-i kitaptan bir kadınla evlenebildiğine göre, bunların Müslüman ailenin hısım akrabası içinde normal giysi haklarının bulunduğu da bilinmektedir.

4. Kadın, Yabancı Erkeklerin Yanında Nasıl Örtünür?

Müslüman bir kadının yabancı erkeklere karşı yüzü, bileklere kadar elleri ve ayakları dışında bedeninin tamamı avrettir. Ayaklarda görüş ayrılığı olmakla birlikte sağlam görüşe göre ayaklar açık kalabilir. Bu yerlerin gerek namaz içinde ve gerekse namaz dışında örtülmesi farzdır. Yukarıda başın ve bedenin örtünme şeklini ve örtüde aranan nitelikleri açıklamıştık. Bu yüzden kısa geçiyoruz.

5. Kadın, Zaruret veya Tedavi Halinde Nasıl Örtünür?

Tedavi gibi bir zaruret halinde erkek veya kadının bedenine doktor, ebe, iğneci ve pansumancı gibi kimselerin bakması ve dokunması caizdir. Ancak kadınların sağlık problemlerinde kendi cinslerinden olan doktor, ebe ve sağlık personelini tercih etmeleri gerekir. Bunlar bulunmayınca veya bulunup da uzmanlık ve beceride geri olması durumunda “Zarûretler sakıncalı olan şeyleri mübah kılar” kuralı işletilir. Ancak zaruretler de miktarlarınca takdir olunur.^[5]

Dipnotlar:

^[1] bk. Ahmed b. Hanbel, VI, 63, 190; Kurtubî, age, XII, 154. ^[2] Mücâdele, 58/1-4; bk, Elmalılı, age, VII, 450 vd. ^[3] Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 45. ^[4] Kurtubî, age, XII, 155. ^[5] Mecelle, mad. 21, 22.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan