İslam’da Hulle Yapmak Caiz mi?

Hulle nedir, İslam’a uygun olarak nasıl gerçekleşir?

Bir erkeğin, karısı üzerinde üç defa boşama yetkisi vardır. Üçüncü boşamadan sonra yeniden aynı kadınla evlenmek isterse, kadının ikinci bir erkekle evlenip ayrılmış olması gerekir. İşte kadına, eski kocasına yeniden dönme imkânı sağlayan bu ara evliliğine “tahlil” veya kısaca “hulle” denir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulmuştur: “Bundan sonra erkek kadını (üçüncü defa olarak) boşarsa, bu durumda, kadın başka birisiyle evlenmedikçe, artık kendisine helal olmaz. Eğer ikincisi de onu boşarsa, Allah’ın sınırlarını ayakta tutacakları kanaatinde iseler, birbirlerine dönmelerinde bir sakınca yoktur.”^[1]

Buna göre, İslâm’a uygun bir hullenin şartları şunlardır:

a) Üçüncü defa boşanan kadın üç hayız ve temizlenme süresince iddetini tamamlayacak,

b) Kadın başka bir erkekle geçerli bir nikâhla evlenecek,

c) Bu ikinci evlilikte cinsel birleşme olacak,

d) Ölüm, boşanma veya dinden çıkma gibi bir sebepten dolayı fesih yoluyla bu evlilik sona ermiş bulunacak,

e) Kadın, ikinci kocadan olan iddetini tamamlamış olacak.

Boşama şartıyla yapılacak hulle evliliği Hanefî ve bazı Şâfiler’e göre harama yakın mekruh sayılmakla birlikte geçerlidir. Anlaşmalı evlilikte konuşulan şart yok sayılır. Hz. Peygamber; anlaşmalı hulle evliliği yapana ve kendisi için böyle bir nikâh yapılana lânet etmiştir.^[2]

İmam Malik, Ahmed İbn Hanbel ve Şâfilerin çoğunluğuna göre, anlaşmalı hulle evliliği bâtıldır. Dayandıkları delil, Hz. Peygamber’in hulle yapana ve yaptırana lânet etmesi, geçici evliliği üstlenen erkeğe “kiralık teke” ifadesini kullanmasıdır.^[3]

Dipnotlar:

^[1] Bakara, 2/230. ^[2] Ebû Dâvud, Nikâh, 15; Tirmizî, Nikâh, 27; İbn Mâce, Nikâh, 33. ^[3] bk. Kâsânî, Bedâyi’, III, 187 vd; Meydânî, Lübâb, III, 58; İbn Rüşd, Bidâyetü’l-Müctehid, II, 86 vd; İbn Kudâme, Muğnî, VI, 645 vd.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları