İslam’da Kadının Boşama Yetkisi Var mıdır?

Geçimsizlik durumunda koca eşini boşamazsa, kadın ne yapabilir? İslâm’da kadına boşanma hakkı tanınmış mıdır?

İslâm’da boşama yetkisi prensip olarak erkeğe verilmiştir. Ancak iyi tanımadığı veya zulüm ve haksızlık yapabileceğinden güvende olamadığı bir erkekle evlenmek durumunda kalan kadın, nikâh sırasında erkekten boşama yetkisi ister ve evlilik bu şartla yapılmış bulunursa kadın da boşama yetkisine sahip olur. Buna «tefvîz-î talak» denir. Böyle bir hak alındıktan sonra artık erkek bundan rucû edemez.

Nitekim Allâh’ın Rasûlü’nün eşlerinin, Medîne döneminde bir ara, onda olmayan kimi zînet ve eşyayı istemesi üzerine inen âyette şöyle buyurulmuştur: «Eğer siz dünya hayatını, onun zînet ve ihtişamını istiyorsanız, gelin size boşanma bedellerini vereyim de hepinizi güzellikle salıvereyim.»^[1] Çoğunluk müctehitlere göre, bu âyetle Hz. Peygamber’in eşlerine boşama yetkisi verilmiş ve isterlerse Hz. Peygamber’den ayrılabilecekleri bildirilmiştir. Ancak O’nun temiz eşleri konuştuklarına pişman olmuşlar ve her biri Allâh’ın elçisini tercih etmiştir.^[2]

Şiddetli geçimsizlik veya kötü muâmele durumunda ise kadın daha önceden böyle bir boşama yetkisi almamışsa çoğunluk müctehitlere göre doğrudan boşama hakkı doğmaz. Koca eşini her zaman boşayabileceği gibi kadın da mahkemeye başvurup zulüm ve haksızlığa karşı önlem alınmasını isteyebilir. Bu önlemler arasında, bir bedel karşılığında boşama yer alabileceği gibi, hakeme başvurma bu yolla evliliğe son verdirme de söz konusu olabilir. Ya da hakim tarafların arasını bularak evliliğin devamını da sağlayabilir.

Dipnotlar:

^[1]. Ahzâb, 33/28, 29. ^[2]. Buhârî, Talâk, 5; Müslim, Talâk, 26 vd.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları