İslam'da Yönetim Biçimi

İslam'da yönetim biçimi nasıldır? İslâm idare hukukunda yönetim şekli...

Yönetim usulü hakkında Kur’ân’da ve hadislerde hakka ve adalete bağlı olma, meşveretle iş görme, zulmü önleme, İslâm’ın emir ve kurallarına uygun davranma ve onları uygulamada birlik ve bütünlükten ayrılmama gibi kamu yönetimini de ilgilendiren umumi esaslardan bahsedilir, ancak devlet başkanlığı, devlet başkanında bulunması gereken şartlar, bu kişinin vazife ve mesuliyetleri gibi konularda ayrıntılı hükümler yer almaz. Rasûl-i Ekrem’in tatbikatında devlet ve kamu yönetimiyle ilgili birçok örnek vardır. Onun vefatından sonra ilk dört halifenin iş başına geliş usulleri ve yönetim tarzları, bunu takip eden Emevî ve Abbasî iktidarları müslüman âlimler için önemli bir bilgi birikimi ve gözlem konusu olmuş, hilafetle ilgili görüşler de bu bağlamda dile getirilmiştir.^[1]

İslâm, Müslümanların nasıl bir siyasî organizasyon içinde kimler tarafından yönetileceği konusundan ziyade ehil olanın iş başına gelmesi, onun da hak ve adaleti hâkim kılması, ferdî ve uhrevî sorumluluk taşıması, Allah’ın huzurunda hesap vereceğinin şuurunda olması, kötülük, haksızlık ve zulmü önlemesi, katı ve baskıcı olmayıp insanlarla istişare ederek iş görmesi gibi temel esaslar üzerinde durmuştur.^[2]

Dipnotlar:

[1] Avcı, “Hilafet” mad., DİA, XVII, 539. [2] Avcı, “Hilafet” mad., DİA, XVII, 540.

Kaynak: Dr. Murat Kaya, Siyer-i Nebi.