Esâsen, insanlık tarihi boyunca hiçbir filozofun görüşlerini hayatına tatbik ederek saâdet ve selâmete ermiş bir toplum gösterilemez. Onların öne sürdükleri fikirler, yaşanması mümkün olmayan kuru nazariyelerden ibaret kalmış ve umûmiyetle kütüphanelerin tozlu raflarındaki kitaplarda hapsolmaya mahkûm olmuştur. Hayata intikâl ettirilmek istenen bâzıları ise yeryüzünü kan ve gözyaşıyla sulamaktan başka bir işe yaramadan, kısa bir müddet sonra tarihin çöplüğüne atılmışlardır.

Meselâ Aristo, ahlâk felsefesinin birtakım kânun ve kâidelerinin temelini atmış olmasına rağmen, onun felsefesine inanıp hayatına tatbik ederek saâdet kavuşmuş tek bir kişi göremeyiz.

Eflâtun’un “Cumhuriyet” adlı ütopyası da, hayâlî bir devlet tasavvurundan öteye geçememiştir. Yine İslâm âleminde yetişmiş olmasına rağmen, felsefeye ağırlık vermiş olan Fârâbî’nin, hayâlinde canlandırdığı “güzel şehir ve ideal toplum” a dâir fikirlerini ihtivâ eden “el-Medînetü’l-Fâdıla: Fazîletler Şehri” adlı en mühim eseri de, hiçbir tatbik imkânı bulamamıştır. Çünkü bunlar, yaşanarak yazılmış gerçekler olmadığı gibi, kaleme alındıktan sonra da yaşanabilecek özelliklere sahip olamamıştır.

BEŞERİYET İÇİN FİİLİ HAYAT DÜSTURU

Bunun Batı’daki en tipik misâli olan Nietzsche (Niçe) bir “super human” yani ideal insan tasavvuru yapmıştır. Lâkin onun böyle bir insan için tasvîr ettiği meziyetler, numûne-i imtisal, yani emsal alınacak örnek şahsiyetlerden ve hayata tatbik imkânından mahrum bir nazariyeden/teoriden ibâret kalmıştır.

Hâlbuki İslâm, peygamberlerin örnek hayatı gibi fiilî kıstaslara ve davranış mükemmelliğinin müşahhas ölçülerine sahip, ideal bir sistemdir. Hakbâtıl, doğru-yanlış, güzel-çirkin gibi vasıflar, âdeta birer etiket gibidir. Bunları, istediğiniz tavır hakkında kullanabilirsiniz. Lâkin bu etiketlerin, amelî/fiilî misallerle desteklenmedikçe, yanlış tavırlar hakkında kullanılma ihtimalleri her an bâkî kalır.

Hâlbuki Allah Teâlâ, Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’i bir toplum içindeki en âciz fert olan “yetim çocukluk”tan “devlet reisliği” ve “nebîlik” gibi en yüksek kademeye kadar yükselterek hayatın her türlü tezâhürü hakkında O’ndan sâdır olan mükemmel davranışları, beşeriyet için birer fiilî kıstas, yani davranış ölçüsü ve hayat düstûru kılmıştır.

Cenâb-ı Hak, Kur’ân-ı Kerîm’i de bir anda veya kısa bir sürede değil, Sevgili Rasûl’ünün 23 senelik nübüvvet hayatında peyderpey inzal buyurmuştur.  Her inen ahkâm âyeti, evvelâ “üsve-i hasene”, yani emsalsiz örnek şahsiyet olan Peygamber Efendimiz tarafından tatbik edilerek, ümmete canlı bir şekilde şerh ve îzah edilmiştir.

NİETZCHE'NİN "SUPER HUMAN"I BİR ÜTOPYA OLMAYA MAHKUMDUR

Kur’ân-ı Kerîm gibi, Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in davranışlarındaki bu mükemmel örnekler de, birer müşahhas ölçü olmaları itibâriyle muhâfaza buyrulmuştur. Bu da bütün davranışlar için amelî misaller olarak ümmete lûtfedilmiştir. Nietzsche’nin böyle fiilî kıstasları olmadığı için, onun “super human”ı ütopik bir nazariye olarak kalmaya mahkûmdur. İnsan aklının mahsûlü olan hiçbir beşerî ahlâk sistemi de İslâm’ın sahip olduğu fiilî kıstas mükemmelliğine sahip değildir.

Peygamberler ve onların izinden giden Hak dostu âlim ve ârif zâtlar emsal alınarak, onların tebliğ ve telkin ettikleri hakîkatlerin hayata tatbik edildiği her dönemde, toplumlar huzur ve saâdete ulaşmışlardır. Zira Allah Teâlâ, bütün beşerî davranışların mükemmelliği için Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’i bize bir numûne-i imtisal olarak göstermektedir. Âyet-i kerîmede buyrulur:

“Andolsun ki, sizden Allâh’a ve âhiret gününe kavuşacağını uman ve Allâh’ı çok zikreden (mü’min)ler için Rasûlullah’ta üsve-i hasene (uyulmaya lâyık, en mükemmel bir örnek) vardır.” (el-Ahzâb, 21)

Nitekim cehâlet ve zulümdeki şiddetleri sebebiyle insanlık seviyesi bakımından -tâbir câiz ise- Hint Okyanusu’nun dibine düşmüş olan insanlar, Allah Rasûlü’nün tebliğ ve irşâdı kadar O’nun örnek hâl ve davranışlarından da hisse alarak; insanlıkta, fazîlette, ahlâkta, merhamet, şefkat, hak ve adâlette zirveleşmişlerdir.

SADECE  ASHAB-I KİRAM BİLE, "O"NUN PEYGAMBERLİĞİNİ İSPATA YETER

İslâm hukukunun en mühim sîmâlarından biri olan Karâfî’nin (v. 684) şu sözü, bu hakîkatin müşahhas bir misâlidir:

“Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in başka hiçbir mûcizesi olmasaydı, sadece yetiştirmiş olduğu ashâb-ı kirâm, O’nun peygamberliğini ispata kâfî gelirdi.”

Zira mazhar oldukları nebevî terbiye neticesinde, şirk karanlığından ve câhiliye vahşetinden kurtulan o toplum, insanlığın fazîlet semâsında parıldayan yıldız şahsiyetler hâline gelmiştir. Onları takip eden mü’min nesiller de, insanlığın hâlâ gıptayla seyrettiği muhteşem bir İslâm medeniyeti inşâ etmişlerdir.

YABANCI DÜŞÜNÜRLERİN PEYGAMBER EFENDİMİZ(S.A.V) İLE İLGİLİ SÖZLERİ

Fransız tarihçi ve mütefekkir Lamartin, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in dâvâsındaki muvaffakıyetinden hareketle, O’nun ne muazzam bir dehâya sahip olduğunu şöyle ifâde etmektedir:

“Şâyet gâyenin büyüklüğü, vasıtaların küçüklüğü ve neticenin azameti, insan dehâsının üç ölçüsü ise; modern tarihin en büyük şahsiyetlerini Hazret-i Muhammed’le kıyaslamaya kim cesaret edebilir?

O şahsiyetlerin en meşhurları, ancak ordular teşkil ettiler, kânunlar çıkardılar, imparatorluklar kurdular. Fakat neticede, çoğu kez gözleri önünde ufalanan maddî kuvvetler meydana getirebildiler.

Hâlbuki O, sadece orduları, hukuk sistemlerini, imparatorlukları, kavimleri ve hânedanları değil, dünyanın üçte biri üzerindeki milyonlarca insanı da harekete geçirdi.”(A. de Lamartine, L’histore de la Turquie)

Yine İngiliz yazar Thomas Carlyle şöyle demiştir:

“Başında taç bulunan hiçbir imparator, kendi eliyle yamadığı hırkayı giyen Hazret-i Muhammed kadar sevgi ve saygı görmemiştir.”

Zira Fahr-i Kâinât Efendimiz, kendi hevâ ve hevesinden konuşmuyor, insanlığa vahyin tercümanlığını yapıyordu. Bunun için de te’yîd-i ilâhîye mazhar idi.

HUZURA KAVUŞMANIN YOLU

Asr-ı saâdetten sonra İslâm’ın en parlak sûrette toplum hayatına tatbik edildiği devletlerden biri, hiç şüphesiz ki Osmanlı’dır. Ecdâdımız Osmanlı, büyük bir sadâkat, ihlâs ve muhabbetle Peygamber Efendimiz’in izinde yürüyerek, muhteşem bir medeniyet seviyesine ulaşmıştır.

Nitekim Batılı ütopya yazarlarından, İtalyan filozof Tomasso Campanella’nın “Güneş Devleti” adlı eserine, ecdâdımız Osmanlı’nın medeniyet seviyesindeki ihtişâmı ilham kaynağı teşkil etmiştir.

Bu hâdise de; insanoğlunun, hayata tatbiki mümkün olmayan beşerî felsefelerle değil, ancak hayat dîni olan İslâm ile huzura kavuşabileceği gerçeğinin, sayısız misâllerinden biridir.

KAYNAK: Osman Nûri TOPBAŞ, İslâm Nazarında Akıl ve Felsefe, Erkam Yayınları, 2013, İstanbul

İslam ve İhsan