İstanbul'da Dini Hayatın Hafızası
İstanbul Müftülüğü ve TDV İstanbul Şubesi’nin ortak yayını olan Din ve Hayat Dergisi 24. sayısında “İstanbul Müftülüğü Tarihi”yle giriş yaptığı hafıza tazeleme denemesinin ikinci aşaması olarak 34. sayısında “Şer’iyye Sicilleri ve Meşîhat Arşivi”ni konu edinen sayısını yayımladı.
Şeyhülislâmlık bakiyesi olan kıymetli evrak, defter ve kitapların yer aldığı Şer’îyye Sicilleri ve Meşîhat arşivi binalarının restorasyon süreçlerinin tamamlanması ile birlikte arşive dikkat çekmek üzere hazırlanan sayı, İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Hasan Kâmil Yılmaz’ın Şeyhülislâmlık’tan bugüne intikal eden arşivin hususiyetine dikkat çeken yazısı ile başlıyor. Prof. Dr. Murat Akgündüz’ün “Osmanlı Devletinde Şeyhülislâmlık” başlıklı yazısında ile Şeyhülislâmlığın tarihi ile birlikte, tayinleri, vazifeleri, bunlara bağlı olarak vazife yapan görevliler konu ediliyor. Dr. Öğretim Üyesi Ayhan Işık ise Ağa Kapısı’nın 1826’dan sonra Meşîhat’e geçmesi ile birlikte binaların dinî ve hukukî anlamda bir komplekse dönüşmesini anlatıyor. Meşîhat makamının bir dairesi olan Fetvâhâne-i Âlî’yi ise Dr. Öğretim Üyesi Saliha Okur Gümrükçüoğlu’nun makalesinden okuyabileceksiniz. Arşiv Uzmanı Esra Yıldız’ın kaleme aldığı “Şer’iyye Sicilleri ve Meşîhat Arşivi Birimleri” bu sahada çalışacaklara önemli bilgiler sunmakta. “Şer’iyye Sicillerinin Mahiyet ve Muhtevaları”nı ise Doç. Dr. Ali Duman yazdı. Fulya İbanoğlu’nun, Meşîhat Arşivi’ndeki taramaları sırasında rastladığı İstanbul İmam Hatip Mektebi Yoklama Defteri (1340-1341) dosyayı zenginleştiren bir diğer yazı olarak yer aldı. Arşivde dikkat çeken Vakfiyeler, Tarik Defterleri, Mülga Beledi Kassamlığı ve Kadın Terekeleri gibi konular da dergide birer yazı konusu oldu.
İlk Müftü olarak bilinen Molla Fenari’yi Tuğba Nur Saraçoğlu; Şeyhülislâm Zenbilli Ali Efendi’yi ise F. Hilâl Ferşatoğlu kaleme aldılar. Arşive ömrünü adamış Prof. Dr. Bilgin Aydın ve Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın ile yapılan söyleşiler ise arşivin hususiyetinin vurgulaması açısından önemli bilgiler ihtiva etmekte.
Bu sayıda ayrıca “Ağa Kapısından Şeyhülislamlığa İstanbul Müftülüğü” konulu DVD hediyesi yer almaktadır.
Din ve Hayat Dergisi yayınlanan “Şer’iyye Sicilleri ve Meşihat Arşivi” konulu 34. sayısı ile dikkatleri bir nebze olsun köklerimize çekmeyi başarabilmek gayesindedir.