Erkek doktorun kadını, kadın doktorun erkeği muayene etmesi caiz midir? Bunun dinî yönden bir sakıncası var mıdır?

Hasta olan kimsenin tedavi olması sünnettir. İlk planda sağlığın korunmasını ve sağlıklı kalmak için gerekli önlemlerin alınmasını isteyen İslâm, hastalık gelince de tedavi olmayı emretmiştir. Üsâme b. Şerîk’ten nakledildiğine göre bedevîler Hz. Peygamber’e gelerek; «Tedavî olalım mı?» diye sorunca Allâh’ın elçisi onlara; «Tedavî olunuz. Çünkü Allah yaratmış olduğu her derdin devasını da yaratmıştır. Ancak bir dert bunun dışındadır. Bu da yaşlılıktır.»^[1] buyurmuştur. Başka bir hadiste şöyle buyurulmuştur: «Her derdin bir çaresi, her hastalığın bir ilacı vardır. Hastalığın ilacı bulunduğu zaman Aziz ve Celil olan Allâh’ın izniyle iyileşir.»^[2]

Hastalıklar zaruret veya ihtiyaçların ortaya çıktığı bir alandır. Bu konuda «Zarûretler sakıncalı olan şeyleri mubah kılar» kuralı geçerli olur. Bu yüzden doktorun hastayı muayene ve tedavi veya ameliyat sırasında normal zamanda bakılması caiz olmayan yerlere bakma, dokunma veya ameliyat etme gibi müdahaleleri caiz olur.

Karşı cinsin muayene ve tedavisine gelince; bu konuda imkân varsa erkekleri erkek doktorun, kadınları da kadın doktorun muâyene edip tedavisini yapması asıldır. Çünkü zarûretler miktarlarınca takdir olunur. Kadın hastayı tedavi edecek kadın doktor varken ve ona başvurma ve tedavi ortamı mevcutken erkek doktora veya erkeğin kadın doktora gitmesinde zarûret olduğu söylenemez.

Ancak kadın hastayı tedavi edecek kadın veya erkek hastayı tedavi edecek erkek doktor bulunmaz veya o hastalığı tedavi edebilecek güç ve ehliyette olmazsa karşı cinslerin muayene ve tedavisi caiz olur. Nitekim çeşitli savaşlara Allâh’ın Rasûlü ile birlikte katılan sahabe hanımları su taşımış, hizmet etmiş, yaralıları ve ölüleri Medine’ye sevketmişlerdir.^[3]

İbn Hamdan şöyle demiştir: «Bir erkek hastalanır, kadından başka onu tedavi edebilecek kimse bulunmaza, o kadın onu tedavi edebilir. Hatta gerekirse galiz avret sayılan yerlerine de bakabilir.” ^[4]

Diğer yandan gayrimüslim bir doktorun, Müslüman hastayı tedavi etmesinde de bir sakınca bulunmaz.^[5]

Sonuç olarak bir İslâm toplumunda hastalıkların tedavisinde, doğum ve kadın hastalıkları konusunda toplumun inanç değerlerinin dikkate alınması gerekir. Yalnız kadınları ilgilendiren kadın hastalıkları kliniği, doğum evi vb. yerlerde kadın doktor, hemşire ve hasta bakıcıların bulunması müdahaleyi ve tedaviyi kolaylaştıran unsurlar arasında sayılmalıdır. Mü’minin önemli niteliklerinden olan utanma ve haya duygusunu zorlamak, zaruret bulunmayınca yersiz ve anlamsızdır. Bu çelişkinin giderilmesini istemek İslâm toplumunun hakkı olmalıdır.

Dipnotlar:

^[1]. Ebû Dâvûd, Tıb, 1. ^[2]. Müslim, Selâm, 69. ^[3]. Halil Gönenç, age, II, 189. ^[4]. Seyyid Sabık, Fıkhu’s-Sünne, Beyrut, y.y., I, 493. ^[5]. Şirbînî, Muğnî’l-Muhtâc, I, 357.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan