Kaza ve Kader Nedir?
Kader nedir, ne anlama gelir? Kaza ne demektir? İslam’da kaza ve kader inancı.
Kazâ; Allah'ın ezelî hükmü, yani bütün nesne ve olayların levh-i mahfûzda veya küllî akılda topluca var olması, kader; ise Allah’ın bütün nesne ve olayları ezelî ilmiyle bilip belirlemesi diye tarif edilir.
KADER NE DEMEK?
Kader sözlükte “ölçü, miktar, bir şeyi belli ölçüye göre yapmak ve belirlemek” anlamlarına gelir. Terim olarak; yüce Allah’ın, ezelden ebede kadar olmuş ve olacak şeylerin hepsinin yerini, zamanını, şekillerini ve her türlü özelliklerini ezelde bilip, bu bilgisi üzerine takdir ve tespit etmesi demektir. Kader, Allah’ın ilim ve irade sıfatlarının gereğidir. Yüce Allah ilim sıfatı ile, olmuş ve olacak her şeyi bütün ayrıntıları ile bilir, irade sıfatı ile de ne şekilde ve hangi özelliklerle olacağını tercih, tayin ve takdir eder. İşte, bir şeyin ezelde Allah tarafından bilinmesine ve bu bilgiye uygun olarak tercih ve takdir edilmesine “kader” denir. Başka bir deyimle, kader; Allah’ın, olacak şeylerle ilgili ezelî hükmü ve kararıdır. Bu, Allah’ın iradesine göre, bütün varlıklar için geçerlidir. Levh-i mahfûza yazılan bu ezelî hüküm, uygulama zamanı gelince gerçekleşir.
KADER NE DEMEK?
Kaza; Allah Teâlâ’nın ezelde, ilmi üzerine takdir ve tespit etmiş olduğu şeyleri, gerçekleşme zamanı gelince, ezeldeki ilim ve iradesine uygun olarak yaratmasıdır. Kaza, Allah’ın “kudret” ve “tekvin” sıfatlarının tecellisidir. Allah Teâlâ, olacak şeyleri, gerçekleşme zamanı gelince, kader planına uygun olarak kudret ve tekvin sıfatları ile yaratır.
Varlıklar âleminde her şey, kaza ve kadere bağlanmıştır. Allah’ın takdir ve iradesinin dışında hiçbir şey meydana gelemez. Kısaca; kader, bütün varlıkların, henüz var olmazdan önce, Levh-i mahfûzda, Allah’ın bir ezelî ilmi olarak toptan bulunmasıdır. Kaza ise, gerçekleşme zamanı gelince, bunların birer birer meydana gelmesidir.
MEZHEPLERE GÖRE KAZA VE KADER
Bu tanımlar bir inanç mezhebinin imamı olan Mâturidî’ye göredir. Diğer inanç mezhebinin imamı olan Eş’arî, Mâturidîler’in kader diye tanımladığını kaza, kaza dediklerini ise kader olarak benimsemiştir.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları
YORUMLAR
-
İlk yorumu yapan siz olun!