Konuşma Adabı Nasıl Olmalı?

Bir Müslümanın dili ve üslubu nasıl olmalıdır? Kurʼân-ı Kerîmʼe göre konuşma adabı...

Cenâb-ı Hak, Kurʼân-ı Kerîmʼinde bizlere bir konuşma âdâbı tâlim ediyor:

KONUŞMA ADABI NASIL OLMALIDIR?

Her hususta, doğru, samimî, âdil ve hak-şinas olmamızı emrederek « قَوْلًا سَدِيدًا», yani “doğru söz söyleyin” buyuruyor. (Bkz. en-Nisâ, 9; el-Ahzâb, 70)

Anne-babaya karşı “öf” bile deme, onlara; «قَوْلًا كَرِيمًا», yani “ikramkâr ve iltifatkâr söz söyle” buyuruyor. (Bkz. el-İsrâ, 23)

Yoksula verebileceğin hiçbir şeyin yoksa ondan yüzünü çevirme, hiç olmazsa «قَوْلًا مَيْسُورًا» “gönül alıcı, tesellî edici birkaç söz söyle” buyuruyor. (Bkz. el-İsrâ, 28)

Başa kakmak ve gönül incitmek sûretiyle ecri zâyî edilen bir sadakadansa «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ», yani “tatlı bir söz daha hayırlıdır” buyuruyor. (Bkz. el-Bakara, 263)

Zâlimlerin kalbini yumuşatmak için «قَوْلًا لَيِّنًا», yani “yumuşak söz söyleyin” buyuruyor. (Bkz. Tâhâ, 44)

Yine tebliğ esnâsında «قَوْلًا بَلِيغًا», yani “gönüllere işleyecek tesirli, hikmetli ve belîğ söz söyleyin” buyuruyor. (Bkz. en-Nisâ, 63)

MÜSLÜMANIN ÜSLUBU NASIL OLMALIDIR?

Cenâb-ı Hak, Kurʼân-ı Kerîmʼde birçok âyet-i kerîme ile mü’minlere dâimâ tatlı dilli, güler yüzlü olmayı, berrak bir suyun akışı gibi rûha ferahlık veren pırlanta ifadelerle konuşmayı öğütlüyor.

Bunun zıddına, sert ve haşin hitapların, menfî tesirler hâsıl edeceğini bildiriyor.

Ham, nâdan ve kaba konuşmaların bir müʼmine yakışmadığını telkin ediyor.

Ses tonumuzu da yerine göre ayarlamamız gerektiğini ifade sadedinde, kâinat kitabındaki kevnî âyetlerden bir misal vererek şöyle buyuruyor:

“Yürüyüşünde tabiî ol, sesini alçalt. Unutma ki, seslerin en çirkini merkeplerin sesidir.” (Lokman, 19)

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Müslümanın Gönül Dünyası, Erkam Yayınları