Kur’ân’ın Mânâ Zenginliği

Kur’ân’ın her kelimesi, onu telâkkî eden kimselerin idrâki kadar olmayıp aksine sonsuz bir mânâ derinliğine sahiptir.

Cenâb-ı Hak, âyet-i kerîmede Kur’ânʼın sonsuz mânâ zenginliğine dâir şöyle buyurur:

“Şayet yeryüzündeki ağaçlar kalem, deniz de arkasından yedi deniz katılarak (mürekkep olsa) yine Allâh’ın sözleri (yazmakla) tükenmez. Şüphe yok ki Allah mutlak gâlip ve hikmet sahibidir.” (Lokmân, 27)

Dolayısıyla Kur’ân-ı Kerîm’in ihtivâ ettiği mânâları belirtmek için yapılan tefsirler ve tercümeler; aynen sonsuz bir denizden kabımızın hacmi kadar su almaya benzer. Mevlânâ Hazretleri de bu hakîkati şöyle ifâde etmektedir:

“Kur’ân-ı Kerîm’in zâhirini bir okka mürekkeple yazmak mümkündür. İhtivâ ettiği bütün sırları ifâde etmeye ise sahilsiz deryâlar mürekkep, yeryüzündeki bütün ağaçlar da kalem olsa yine de kâfî gelmez.”

SONSUZ MÂNÂ DERYÂSI

Kâinatta mevcut olan hakîkatler; tıp, botanik, astrofizik ve embriyoloji gibi alanlarda tabiat âlimlerince incelendiği ve onların idrâk ve ihâtaları nisbetinde keşfedildiği gibi, Kur’ân-ı Kerîm de İslâm âlimleri tarafından incelenmekte ve hakîkatleri zamanla gün yüzüne çıkarılmaktadır.

1400 küsur seneden beri onun engin muhtevâsı içinde dolaşarak ihtivâ ettiği hakîkatleri araştıran âlim ve ârif zâtlar, ondan akıl, idrâk, kâbiliyet ve rûhî derinlikleri nisbetinde nasîb almaktadırlar. Bu faaliyet, kıyâmete kadar devam edecek ve yine de Kur’ân’ın ihtivâ ettiği hakîkatler tamamen keşfedilip nihâyete erdirilemeyecektir. Bu hakîkat, hadîs-i şerîfte şöyle ifâde buyrulmuştur:

“…Kur’ân’ın her an ortaya çıkan bediî (daha önce keşfedilmemiş) mânâları tükenmez…” (Tirmizî, Fedâilü’l-Kur’ân, 14)

Zira Kur’ân’ın her kelimesi, onu telâkkî eden kimselerin idrâki kadar olmayıp aksine sonsuz bir mânâ derinliğine sahiptir. Lâkin insanların ekserîsine lâzım olan, onun zâhirî muhtevâsıdır. Bu da, beşer hayatını mükemmel bir sûrette tanzîme kâfîdir. Zâten o hakîkat ummânını bütünüyle idrâk, aslâ mümkün değildir. Çünkü Kur’ân, âciz bir insanın ilmi değil, bu dünyadaki bütün ilimlerin kâidelerini vazederek insanlara lûtfeden Rabbin sonsuz ilminden bir tecellîdir.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Âlemlere Rahmet: Hz. Muhammed, Erkam Yayınları