Kurban sırf Allah rızasını kazanmak için yapılan bir ibadettir. Kişi kurban kesmekle Allah’ın emrine boyun eğmiş, Allah’a duyduğu bağlılığı canlı bir şekilde göstermiş ve kulluk şuurunu farklı bir şekilde hissetmiş olur. Dolayısıyla Allah’a yönelmeyi ve O’na yaklaşmayı ifade eden bu ibadeti yerine getirirken, gösterilecek her türlü incelik, içtenlik ve hassasiyet, ibadetimize yoğun bir manevi iklim katar. 

Peygamber Efendimizin kurban kesme edebiyle ilgili öğüt ve uyarıları, bizim söz konusu manevi güzelliklere erebilmemiz için yol gösterici vesilelerdir. Neticede hem Efendimiz [aleyhissalatü vesselam]’ın uyarıları hem de dini kültürümüz içerisindeki örnek uygulamalardan hareketle, kendimiz ve aile çevremiz için kurban kesimine dair hassas ve içten davranışlardan örülü bir ibadet iklimi oluşturabiliriz. Peygamber [aleyhissalatü vesselam]’ın bu konudaki birkaç uyarısını hatırlayalım:

Bir defasında Peygamber Efendimiz, koyun kesen bir adam görmüştü. Adam koyunu yere yatırdıktan sonra bıçağını bilemeye çalışıyordu. Adamın bu katı ve duygusuz davranışını hoş bulmayan Peygamber Efendimiz şöyle buyurdu:

“Hayvanı iki defa mı öldürmek istiyorsun? Onu yere yatırmadan bıçağını bilesen olmaz mıydı?”

Peygamberimiz [aleyhissalatü vesselam] bir başka hadislerinde de şöyle buyurmuştu:

“Allah Teâlâ her varlığa iyi davranılmasını emretmiştir. Öyleyse canlı bir varlığı öldürmeniz gerektiğinde, bu işi can yakmayacak şekilde yapın. Bir hayvanı boğazlayacağınız zaman, ona eziyet vermeden, güzel bir şekilde kesin. Bu işi yapacak olan kimse bıçağını iyice bilesin, hayvana acı çektirmesin” (Müslim, Sayd, 57).

KURBAN KESERKEN DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN EDEP KURALLARI

Buna göre:

• Kurbanı, kesilecek yere sürükleyerek çekmek,

• Sebepsiz incitmek,

• Bıçağı, hayvanı yatırdıktan sonra bilemek,

• Hayvanlardan birini ötekinin gözü önünde kesmek,

• Hayvan tamamen ölüp hareketsiz kalmadan başını vücudundan ayırmak ve derisini yüzmeye başlamak,

• Hayvanı boğazından değil de ensesinden kesmek;

Peygamber Efendimiz [aleyhissalatü vesselam] tarafından kesin bir şekilde yasaklanmıştır. Zira bütün bu davranışlar, hayvana işkencedir ve dinimiz de işkenceyi yasaklamıştır.

KURBAN'DA İBADET ŞUURUMUZ

Diğer yandan, İslam âlimleri ve büyük zatların, Allah Teala’nın rızası, hastalıkların ve musibetlerin defi için daima sadaka vermeyi ve imkân varsa kurban kesmeyi tavsiye ettikleri görülür.

Ayrıca kesilecek kurbanın besili, sağlıklı ve organlarının noksan¬sız olmasına hassasiyet gösterilmesi, Allah’a olan yakınlık duygumuzun hep canlı kalmasına, ibadet şuurumuzun yoğunluk kazanmasına vesile olur.

Aynı şekilde eğer kurbanı, bizim adımıza başkası kesecekse, kesimden evvel kurban mahallinde hazır bulunmak, kurban kesilip derisi yüzülünceye kadar huşu ve teslimiyet duygularıyla orada bulunmak, bu iş bitince de iki rekat namaz kılmak kurban ibadetiyle ilgili güzel davranış ve hasletlerden sayılır. Nitekim büyükler:

“— İbadet insanı Cennet'e götürür. Ta'zim, huşu ve hürmetle yapılan ibadet ise insanı Cenâb-ı Hakk'a ulaştırır” demişlerdir.

Kaynak: Dr. Recep Özdirek, Kurban İbadeti, Erkam Yayınları, 2007, İstanbul

İslam ve İhsan