Lala Mehmet Paşa Kimdir?
Abdullah Sert Hocaefendi, Hace Musa Topbaş Efendi’nin İslam Kahramanları 3 eserinden Lala Mehmet Paşa, Tayyar Mehmet Paşa ve (Deli) Gazi Hüseyin Paşa’nın hayatlarını ve kahramanlıklarını anlatıyor.
LALA MEHMET PAŞA’NIN HAYATI
Estergon fâtihi ve Osmanlı devlet adamı ve komutanlarından Lala Mehmet Paşa’nın hayatı.
Lala Mehmet Paşa, aslen Bosnalı’dır. Enderun’da yetiştirildi. İyi bir eğitim ve öğrenim gördü. Bazı tarihî kaynaklara göre asıl lakabının “Lâle” olduğu, fakat şehzade lalalıklarında bulunduğu için “Lala” namıyla meşhur olmuştur.
Lala Mehmet Paşa Enderun’da Peşkir ağası iken büyük Mirahurlukla Bîrûn hizmetine alındı. 1591’de Yeniçeri Ağası oldu.
1595’de Macaristan seferine vezir-i azam Sinan Paşa ile katılıp, muharebelerde çok gayret ve kahramanlık gösterdi. Sefer dönüşünde Karaman Beylerbeyi, bir müddet sonra da Anadolu Beylerbeyi oldu.
Haçova Meydan Savaşı’nda Yararlılıklar Gösterdi
1596’da Rumeli Beylerbeyliğine terfî ederek Sultan Üçüncü Mehmet Han ile Eğri seferine katıldı. Eğri kuşatması ve Haçova meydan muharebesinde, Rumeli Beylerbeyliği vazifesiyle büyük yararlıklar gösterdi.
Avusturya, seferlerinde uzun yıllar hizmet etti. Kanije ve İstoni-Belgrad kuşatmalarına katıldı.18 Kasım 1602’de Budin müdafaasında Avusturya ordusunu geri çekilmek zorunda bıraktı. Bu seferdeki üstün gayret ve muvaffakiyetlerinden dolayı üçüncü vezirliğe terfi etti. 11 Mayıs 1603’de Macaristan serdarlığına tayin edildi.
5 Ağustos 1604’de veziriazamlığa getirildi. Lala Mehmet Paşa Avusturya için Garp serdarlığına tayin edilince 25 Eylül 1604’de Peşte’yi, ardından da Vaç Hatvan kalelerini zabt etti.
Estergon Fâtihi
1604-1605 kışını Belgrad kışlağında geçiren Mehmet Paşa 3 Ekim 1605’de Estergon’u fethederek “Estergon Fâtihi” unvanını aldı.
Avusturya içlerine bir akın tertip edilerek, düşmanların askerî mevkileri tahrip edildi. Koermen ve Steinamanoger şehirleri zabt edilerek pek çok esir ve ganimet alındı.
İstanbul’dan gönderilen murassa tacı 20 Kasım’da Erden Prensi ve Macar kralı ilan edilen Istva Baskoy’un başına koyan Lala Mehmet Paşa, bölgeyi tekrar Osmanlı himaye ve tabiiyeti altına aldı.
Mustafa Paşa, Avusturya cephesinde vazife yaptığı yıllarda Osmanlı Devleti’nin durumunu askerî ve siyâsî başarılarla islâh etti. 1606 yılının Haziran ayında, Celâlî asîleri ve İran üzerine serdar tayin edildi. Aynı yılın Haziran ayında rahatsızlanarak vefat etti. Cenazesi Ebû Eyyup Sultan’a getirilerek, Sokullu Mehmet Paşa’nın türbesine defnedildi.
Lala Mehmet Paşa, tedbirli, tecrübeli, vakar sahibi idi. Askerlerin çok sevdiği bir kumandan ve devlet adamı idi. Hudut tecrübesi fazla olduğundan, seferlerdeki icraatları ile devlete ve millete çok hizmet etmiştir. (Rehber Ansiklopedisi, c.11; s.27)
Kaynak: Sâdık Dânâ, İslam Kahramanları 3, Erkam Yayınları
YORUMLAR