Maaşa Zekat Düşer mi?

Maaş zekata tabi midir? Maaş, ücret ve serbest meslek kazançlarının zekâtı.

Bir hizmet karşılığında çalışan kimseye verilen aylık ücrete “maaş”, emeğin ve hizmetin fiyatına da “ücret” denir. Serbest meslek kazançları da avukat, muhasebeci, mâlî müşavir gibi geçici veya sürekli olarak her türlü serbest meslek faaliyetlerinden doğan kazançlardır.

Memur maaşları, işçi ücretleri, doktor, mühendis, avukat, terzi ve berber gibi serbest meslek sahiplerinin kazançlarından, temel ihtiyaçlar ve borçlar düşüldükten sonra, elde kalan nisap miktarını aşar ve üzerinden de bir yıl geçmiş bulunursa % 2.5 zekâta tâbi olur. Ancak bu yükümlünün, onu zengin kılan zekâta tâbi para, altın, gümüş, ticaret malı gibi başka ekonomik değerleri varsa, dönem sonunda, maaş, ücret veya serbest meslek gelirlerinden elde bulunan miktar da bunlara eklenerek, tek zekât matrahı üzerinden hesaplama yapılır.

Hz. Ebû Bekr’in devlet gelirlerinden hak sahiplerine atâ (bütçe fazlası paradan verilen pay) adıyla maaş verirken, yükümlünün, üzerinden bir yıl geçmiş zekâta tâbi malı varsa, bunun zekâtını kaynakta kestiği, Hz. Osman’ın da aynı şekilde uygulamada bulunduğu, Hz. Ali’nin “kişinin kazandığı malın üzerinden bir yıl geçmedikçe, o malda zekât tahakkuk etmez” dediği, Abdullah İbn Mes’ûd’un da aynı şekilde fetva verdiği nakledilmiştir. ^[19] Ancak Hz. Ali’nin bu sözü, dönem sonunda nisap miktarı mala sahip olanın, yıl sonuna doğru elde ettiği kazancının, bu matraha eklenmeyip, bir yıl daha bekletileceği anlamına gelmez.

Dipnot:

^[1] Ebû Ubeyd, Emvâl, nr. 1122, 1125-1129.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları