Maktû' Hadis Nedir?

Maktû' hadis ne demektir? Kısaca anlamı nedir?

Senedi muttasıl olsun veya olmasın, tâbiun ve etbâu't-tâbiine dayandırılan söz ve fiillerdir. Hz. Peygamber'e dayandığı (merfû olduğu) konusunda bir karine bulunmadıkça maktû haber delil olarak kabul edilmez. Hakkında böyle bir karine olan maktû haber, merfû hükmündedir. Tâbiun'un, îmân ve Kur'ân-ı Kerim'in nuzûlü gibi kendi görüşü olmasına imkân olmayan konulardaki sözleri merfû hükmündedir. Bu konulardaki sözleri tâbiûn, ancak sahabe vasıtasıyla Hz. Peygamber'den almış olabilir. Bundan dolayı tâbiunun bu kapsamdaki sözlerine, merfû mürsel hükmünde maktû haber denir.

Sahabeye dayandığı konusunda bir karine olan maktû habere mevkûf hükmünde maktû haber denir. Tâbiunun "şu da sünnettendir" şeklinde ifade ettikleri haberler, Nevevî ve Irâki tarafından mevkûf hükmünde maktû olarak kabul edilmiştir. Tâbiunun, "şu şekilde emrolunduk" şeklinde ifade ettikleri haberlerin, mevkûf hükmünde maktû veya merfû mürsel hükmünde maktû olduğu konusunda değişik görüşler ileri sürülmüştür.

Maktû haber bazen, "mevkûf" veya türeyenlerinin bir Tabiî ismiyle birlikte kullanılmasıyla ifade edilir. Örneğin, "mevkûfun ale'l-Ata'" veya "vekâfahû ale'l-Mücâhid" ifadeleri, sözün Ata'ya veya Mücâhid'e ait olduğunu ifade eder. Burada "mevkûf" ve bundan türetilen lafızlar sözlük anlamında kullanıldığından böyle bir haber "mevkûf" değil, "maktû" dur. Bu şekilde ifade edilen maktû habere "lüğavî mevkûf haber" de denir. Mütekaddimûn hadisçiler "maktû"yu, "munkatı" anlamına kullanmışlardır. Bu anlam karineler yoluyla anlaşılabilir.

Kaynak: Diyanet