Malını Müslümanlara Vakfeden Allah Dostu

Ubeydullah Ahrâr Hazretleri, bütün gelirlerini, medreselerdeki ulemâya, talebelere; tekke, zâviye ve câmilerdeki sûfîlere; yolculara, ihtiyaç sahibi müslümanların istifâdesi için tesis edilen vakıflara akıtırdı.

Ubeydullah Ahrâr Hazretleri, elinin emeği ile geçinip kimseye muhtaç olmamak için ziraatle meşgul olurdu.[1] İlk zamanlar bu iş için biriyle ortaklık yaptı. Ortağının desteğiyle bir çift öküz aldı. Hak Teâlâ onun malına kısa zamanda öyle bir bereket ihsân eyledi ki işlerini yürütmek için vekiller tâyin etmek mecburiyetinde kaldı. Malının hesâbı yapılamıyordu. Mezraalarının sayısı 1300’den fazla idi.[2]

Hâce-i Ahrâr Hazretleri şöyle buyurmuştur:

“Hak Teâlâ benim malıma çok bereket ihsân eylemiştir. Her harmandan sonra 1.000 batman[3] ekin ambarlanır; ambardan çıkardıklarında ise 1400 veya 1500 batman gelir.”[4]

Ekin ambarlarını muhâfaza ile vazifeli zât şöyle anlatır:

“Ambarlardaki tahılları kullandıkça ziyâdeleştiğini görürdük. Bu hâli gördükçe Ubeydullah Ahrâr Hazretleri’ne karşı bağlılığımız kuvvetlenirdi. Bir kere bunun mânâsını sorduğumda Hâce Hazretleri:

«–Bizim malımız fakirler içindir; ziyâdeleşmesinin sebebi budur.» buyurdu.”[5]

Hâce Hazretleri, bu mezraalardan elde edilen bütün gelirleri, medreselerdeki ulemâya, talebelere; tekke, zâviye ve câmilerdeki sûfîlere; yolculara, ihtiyaç sahibi müslümanların istifâdesi için tesis edilen vakıflara akıtırdı.

Ahrâr Hazretleri’nin muhtelif şehirlerde pek çok mülkü mevcuttu. Bunların bir kısmını câmi, medrese ve tekkeler için vakfederek mühim hayır hizmetlerinde bulundu.[6]

[1] Mîr Abdülevvel, a.g.e, s. 106; Muhammed Kādî, a.g.e, vr. 34a, 142b-143a.

[2] Reşahât, s. 423. Son zamanlarda Moskova’da basılan The Semerqand Documents of the XV-XVI Centuries isimli belgeler de, Hâce-i Ahrâr’ın, Semerkand bölgesinde 35.000 hektar tarım alanını idâre ettiğini göstermektedir. Tarım ve otlak arazilerinin yanında bahçeler, evler, dükkânlar, değirmenler, tarım araçları, tekkeler, medreseler ve câmiler de vardır. (Kadir Köse - H. İbrahim Şimşek, Altın Halkalar, s. 283)

[3] Batman: 7.697 kg ağırlığında bir ölçü birimi.

[4] Reşahât, s. 424.

[5] Reşahât, s. 424.

[6] O. D. Çehoviç, Samarkandskie Dokumenti XV-XVI vv. (o Vladeniyah Hodci Ahrara v Srednei Azii i Afganistane), Moskova 1974, s. 107-174, 332; Velîhâce, a.g.e, s. 73.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altın Silsile, Erkam Yayınları