Mâturidîyye Ne Demektir?

Mâturidîyye ne demektir? Kısaca anlamı nedir?

Muhammed ibn Muhammed Ebû Mansur el-Mâturîdî'nin kurucusu olarak kabul edilen itikâdî bir ekoldür. Mâturidî, Maveraunnehir'de ehl-i sünnet kelam ilmini sistematik bir hale getirmiştir. Yaşadığı dönemde Ehl-i Sünnet inancını, sapık ve bid'at ehli unsurlara karşı koruyarak zengin bir kelâm ekolünün oluşmasına imkân hazırlamıştır. İmam Mâturidî, Kitabu't-Tevhid adlı eserinde kelâmdaki görüşlerini yazmıştır.

Akıl ve nakli temel alan İmam Maturîdî'nin görüşleri şöyle özetlenebilir: İnsan dinî tebliğ kendisine ulaşmamış olsa bile aklıyla Allah'ı bilebilir. Allah'ın "tekvin" diye ayrı bir sıfatı vardır. Peygamberlerin erkek olması şarttır. Kâfirler ibadetle mükellef değildir. Îmân bir bütündür, artması eksilmesi söz konusu değildir. Âhirette ru'yetullah nasslarla sabittir. İnsanın cüz'î bir iradesi vardır. İnsan, fillerinde seçme hürriyetine sahiptir; bir şeyi yapmaya karar verince Allah onda bu fiili işleme kudreti yaratır. Bu kudret fiil ile beraberdir. Çünkü istitaat yenilenen bir kudrettir.

Mâturidî ekolü daha sonra, Hakim es-Semerkandî, Pezdevî, Nesefî, Sabûnî, İbnu'l Hümâm, Hızır Bey ve Kemâluddin el-Beyâdî gibi meşhur âlimler tarafından desteklenerek geliştirilmiştir. Genelde Maveraünnehir bölgesinde ve Türkler arasında yayılmıştır. Amelde Hanefî mezhebine tabi olanlar itikadda da Mâturidî mezhebini benimsemişlerdir.

Kaynak: Diyanet