Meshin yapılışı nasıldır? Abdest alırken meshin yapılışı ile ilgili hadisler…

Muğire bin Şu’be radıyallahu anh’dan rivâyet olunmuştur:

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem mestleri üzerine mesh ederdi. (Bu hadisin senedinde geçen) Muhammed bin Sabbah’tan başka râviler “mestlerin üst kısmına diye” rivâyet ettiler. (Ebû Dâvûd, Taharet, 63/161; Tirmizî, Kitâb’ut-Tahâret, b. 73, n. 98, s. 65, c. 1)

*

Ali bin Ebî Talib radıyallahu anh’da rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir:

Eğer din reyle olsaydı mestlerin altına mesh etmek, üstüne mesh etmekten daha iyi olurdu. Ama ben Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’i mestleri üzerine mesh ederken gördüm. (Ebû Dâvûd, Taharet, 63/162)

Hadisin Açıklaması

Mestlerin üst kısmına meshedilir. Ökçesine ve altına meshedilmez.

Sadece ökçelere veya sadece mestlerin altına meshetse meshetmiş sayılmaz. Subûtu katı olan nakil varken aklın hükmüne uyulmayacağına bu hadis delildir.

Eğer şeriat akılla olsa Hz. Ali’nin buyurduğu gibi mestlerin altı daha çabuk kirleneceğinden mesh etmeye daha uygun olurdu.

*

A’meş bir evvelki hadisteki aynı İsnâdla Hz. Ali’nin dediğini rivâyet etmiştir:

Ben Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i mestlerinin üst kısmına meshettiğini görene kadar, ayakların altlarının yıkanılmasını daha uygun görüyordum.

Veki’, A’meş’ten aynı isnatla şöyle rivâyet etti. Ali radıyallahu anh dedi ki: Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in mestlerinin üzerine mesh ettiğini görene kadar ben mestlerin altına mesh etmeyi üstüne mesh etmekten daha uygun görüyordum.

Veki’ dedi ki; Hz. Ali üstlerine sözü ile mestleri kast ediyor.

İsa bin Yunus A’meş’ten Veki’in rivâyet ettiği gibi rivâyet etti.

Bu hadis-i şerifi Ebû’s Sevda Abdi Hayr’ın oğlundan, o da babası

Abd-i Hayr’dan rivâyet etti. Abd-i Hayr dedi ki:

Ali radıyallahu anh’ı abdest alırken gördüm. Ayaklarının üstünü yıkadı ve şöyle dedi.

Eğer Rasûlullah’ın böyle yaptığını görmemiş olsa idim deyip hadisi sevk etti. (Ebû Dâvûd, Taharet, 63/163)

*

Geçen İsnâdla A’meş’ten radıyallahu anh rivâyet olunğuna göre Ali radıyallahu anh dedi ki:

Eğer Din rey ile olsa, ayakların altına meshetmek üstüne meshetmekten daha uygun olurdu. Halbuki Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem mestlerinin üstüne meshetti. (Ebû Dâvûd, Taharet, 63/164)

Hadisin Açıklaması

Hz. Ali radıyallahu anh ayakların altını mesh etmeyi üstünü mesh etmekten akla daha uygun düştüğünü, fakat şeriat sadece akıl ile değil, nakille olduğundan Rasûlullah’tan gördüğünü yapmak mecburiyetinde olduğunu ifade etmiştir.

*

Muğire bin Şu’be radıyallahu anh’dan, demiştir ki:

Tebük Gazvesinde Hz. Peygamber abdest alırken mestlerinin üstüne de, altına da meshetti.

Ebû Dâvud dedi ki: Bana ulaştığına göre Sevr bin Yezid şu hadis-i Reca’den işitmemşitir. (Ebû Dâvûd, Taharet, 63/165; Tirmizî, Kitâb’ut-Tahâret, b. 72, n. 97, s. 162, c. 1)

Hadisin Açıklaması

Mestlerde mesh yeri, ayağın üstüdür. İmâm-ı Azam ve Ahmed bin Hanbel hazretlerinin görüşleri böyledir.

İmâm-ı Şâfiî ve Mâliki hazretlerinin bu hadise dayanarak mestlerin altına da üstüne de mesh yapılabilir, dedikleri ancak mestin üstü ile beraber olursa altına da mesh edilebileceğini şart koştukları rivâyeti var.

Mestlerde farz olan miktar ayağın ön kısmından üç parmak kadar olmasıdır, her iki mestin önüne üç parmak kadar mesh edilmezse mesh sahih olmaz. (Avn-ül-mabud c. 1, s. 64)

Mesh edilirken el parmakları, ayak parmaklarının üstüne gelecek şekilde konur. Mestin boğazına doğru çekilir. Sünnet olan budur.

Mestlere mesh edilebilmesi için şu şartların bulunması şarttır.

1. Mestler abdestli iken giyilmiş olmalı,
2. Mestler topukları örtmeli,
3. Mestler üç mil (6 kilometre) yürümek mümkün olacak şekilde sağlam olmalı,
4. Mestlerin her birinde üç parmak kadar delik bulunmamalı,
5. Mestler bağcıksız ayakta durabilecek kadar dar ve kalın olmalı,
6. Mestler dışına dokunan suyu hemen içeri almamalı,
7. Mestlerde her ayağın ön kısmından üç parmak kadarı mevcut olmalı,

Mukim olanlar ilk abdestleri bozulduğu andan itibaren olmak üzere 24 saat,

Seferde bulunanlar ise 72 saat mesh edebilirler.

İmâm-ı Şâfiî ve Ahmed bin Hanbel’e göre mukimler 24 saat Meşru sefere çıkanlar 72 saat mest ederler.

İmâm-ı Mâlik için meshin belli bir müddeti yoktur. Cünüp olmadıkça istediği müddet mestlerine mesh edebilir.

Topuğu örten ve mestlerdeki şartlara sahip bulunan çizme, potin ve çoraplara da mesh yapılabilir.

Kaynak: İbrahim Koçaşlı, Sünen-i Ebî Davud ve Tercemesi, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan