Mihne Ne Demek?

Mihne nedir veya ne demektir? Mihne olayı hangi halife zamanında oldu? İslam tarihinde mihne olayı...

Mihne, “Bazı Abbâsî halifeleri döneminde halku’l-Kur’ân konusunda bazı âlimlerin sorguya çekilip eziyet edilmesine ilişkin olaylar”a verilen addır.

MİHNE NEDİR?

Sözlükte “sorguya çekmek, çetin imtihana tâbi tutmak, eziyet etmek” mânalarındaki mahn kökünden türeyen mihne “sorguya çekip eziyete mâruz bırakma” demektir. (Lisânü’l-ʿArab, “mḥn” md.) Abbâsî halifeleri devrinde bazı muhafazakâr âlimlerin sorguya çekilmesi ve bir kısmına eziyet edilmesine ilişkin olaylarla yönetimin bu tutumu mihne diye anılmıştır.

MİHNE OLAYI HANGİ HALİFE ZAMANINDA OLDU?

Mihne olayı Abbâsî halifelerinden Me’mûn tarafından başlatılmıştır. Me’mûn, 218 (833) yılı baharında Bağdat Valisi İshak b. İbrâhim’e yazdığı ilk mektubunda kadıları ve Abdurrahman b. Yûnus, Yahyâ b. Maîn, Züheyr b. Harb gibi önde gelen hadis âlimlerini, ilk defa Dımaşk’ta Ca‘d b. Dirhem tarafından ortaya atılan Kur’an’ın yaratılmışlığı (halku’l-Kur’ân) konusunda sorguya çekmesini, beyan ettikleri görüşleri kendisine bildirmesini, ayrıca Kur’an’ın mahlûk olduğunu benimsemeyenlere resmî görev verilmemesini ve şahitliklerinin kabul edilmemesini istemiştir. Bunun üzerine vali kadıları ve ehl-i hadîs zümresine dahil olan bu âlimleri sorguya çekmiş, kadı ve âlimlerin hemen hepsi halifenin isteği doğrultusunda cevap verince serbest bırakılmıştır.

Sorgulanan âlimlerin çoğu Kur’an’ın mahlûk olduğu görüşünü benimsediğini söylemiş, ancak İmam Ahmed b. Hanbel ile Muhammed b. Nûh bunun aksini savunmuşlar ve görüşlerinde ısrar etmişlerdir.

Mihne olayına dair bilgi veren kaynaklarda konu daha çok İmam Ahmed b. Hanbel ve ona yönelik eziyetler etrafında işlenmiştir.

Kaynak: Yazı DİA’dan derlenmiştir.