Mukabele Sadece Ramazan Ayına Has Bir Uygulama mıdır?

Mukabele ne demektir? Mukabele sadece Ramazan ayına ait bir uygulama mıdır? Peygamberimiz (s.a.v.) kiminle mukabele yapmıştır?

Mukabele, herhangi bir kitabı birisinin okuması ve diğerlerinin dinlemesi demektir.

MUKABELE SADECE RAMAZAN AYINA AİT BİR UYGULAMA MIDIR?

Sözlükte “iki şeyi birbiriyle karşılaştırmak” anlamına gelen mukābele, üç aylarda ve bilhassa ramazanlarda cami, mescid ve evlerde daha çok sabah, öğle, ikindi namazları öncesinde hâfızlar tarafından okunan Kur’an’ı takip etmek suretiyle hatim indirme geleneğine ad olmuş, zamanla hâfızların bu okuyuşları için de aynı terim kullanılmıştır. Bu gelenek, Cebrâil’in (a.s.) Ramazan aylarında her gece Hz. Peygamber’e (s.a.v.) gelerek o ana kadar nâzil olan âyet ve sûreleri karşılıklı okuyup kontrol etmelerine dayanır.

Peygamberimiz (s.a.v.) ile Cebrail (a.s.), Ramazan gecelerinde nöbetleşe Kur’an-ı Kerim’i okur ve dinlerlerdi.

Resûl-i Ekrem’in (s.a.v.) vefatından önceki son Ramazan’da mukabele iki defa gerçekleşmiştir. (Buhârî, “Bedʾü’l-vaḥy”, 5, “Bedʾü’l-ḫalḳ”, 6, “İstiʾẕân”, 43; Müslim, “Feżâʾilü’ṣ-ṣaḥâbe”, 98, 99), buna “arza-i ahîre” denir (İbn Sa‘d, II, 195). Sahâbeden bazıları Ramazan ayı gelince aile fertlerini toplayarak onlara mukabele okurlardı (Nevevî, et-Tibyân fî âdâbi ḥameleti’l-Ḳurʾân, s. 131 vd.).

Ashabın hafız ve âlim olanlarından Ubeyy b. Ka’b, Abdullah İbn Mes’ûd ve Mu’âz —Allah hepsinden razı olsun— Ramazan’da Kur’an-ı Kerim’i hatmederlerdi. Hafız olmayanlar ise ezberlemiş oldukları sureleri okurlardı. Hanefi mezhebinin İmamı Ebû Hanîfe’nin —Allah kendisine rahmet etsin— Ramazan ayında altmış bir kere Kur’an-ı Kerim’i baştan sona okuduğu rivayet edilmektedir. (Merâğî’l-felâh, “Terâvih” bahsi.)

Ramazan’da camilerde mukabele okunması, Peygamberimiz (s.a.v.) ve ashabı ile İslam büyüklerinin hayatlarından alınmış güzel âdetlerdir.

Kaynak: İslam İlmihali, Diyanet; DİA