Mülkiyet Ne Demektir?

Mülkiyet ne demektir? İslâm hukukunda kısaca anlamı nedir?

Bir ayn veya menfaat üzerinde varlığı kabul edilen ve bir engel bulunmadıkça yalnızca sahibine tasarruf imkânı veren, ayrıca herkese karşı ileri sürülebilen bir haktır. İslâm hukukunda mülkiyet hakkının konusu sadece mallar olmayıp, bir kısım haklar ve menfaatler de mülkiyet kapsamına girmektedir.

Konusu bakımından mülkiyet, ayn, menfaat ve deyn mülkiyeti olmak üzere üçe ayrılır. Ayn mülkiyeti, şeyin kendisi, aslı, kökü üzerinde söz konusu olan mülkiyettir. Prensip olarak, bir şeyin aynına sahip olan onun menfaatine de sahip olur. Tarla, ev, araba ve benzeri mal üzerindeki mülkiyet böyledir. Menfaat mülkiyeti, eşyanın aynına değil de bunlardan istifade etmeye, faydalanmaya ait olan ve bunu sağlayan mülkiyettir. Evde oturma, tarlayı ekme bu tür mülkiyettir. Deyn mülkiyeti ise, birisinin zimmetindeki borcun sahibinin, yani alacaklının sahip olduğu mülkiyet hakkıdır.

Başka bir açıdan mülkiyet, tam ve eksik olmak üzere ikiye ayrılır. Bir şeyin hem rakabesini, hem de menfaatini kapsayan mülkiyete tam mülkiyet; bunlardan sadece birini içine alan, sadece menfaat veya sadece ayna ait mülkiyet ise eksik mülkiyettir. Ayrıca bağımsızlığı bakımından, müstakil ve şâyi olmak üzere ikiye ayrılır.

Mülkiyet, sahipsiz mubah malın ihrazı, define bulmak gibi aslen kazanılabileceği gibi, alışveriş, miras gibi devren de kazanılabilir.

Kaynak: Diyanet