Mürted olan bir kimsenin nikahı bozulur mu? Çocukların durumu ne olur? İslam hukukuna göre dinden çıkmanın evliliğe etkisi.

İmam Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Mâlik’e göre eşlerden birisi İslâm’ı terk etse nikâh akdi kendiliğinden ortadan kalkar. Bu konuda mahkeme kararına gerek olmaz. Çünkü Müslüman bir kimsenin müşrik bir kimse ile evlenmesi geçerli olmaz.

Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle buyurulur:

“(Ey îman edenler!) Allâh’a ortak koşan kadınlar îman etmedikçe onlarla evlenmeyin!.... Allâh’a ortak koşan erkekleri de îman etmedikçe, mü’min kadınlarla evlendirmeyin…”^[1] Bu yasağa uymadan yapılacak bir evlilik bâtıl olacağı gibi, eşlerden birinin dinden çıkması durumunda da evlilik kendiliğinden sona erer.

Şâfi ve Hanbelîlere göre böyle bir durumda evliliğin feshi, iddet sûresi sonunda gerçekleşir. Bu yüzden irtidat eden eş iddet süresi içinde İslâm’a dönerse evlilikleri önceki hal üzere devam eder.

Eşlerden birinin irtidat etmesi yoluyla evlilik ortadan kalkınca kadının mehir hakkı şu şekilde belirlenir.

Dinden çıkan koca ise. kadın mehrin tamamına hak kazanır. Çünkü cinsel temasla mehir kesinlik kazanır. Ancak koca cinsel temastan önce dînden çıkmışsa kadın mehrin yarısını alır. Çünkü bu. cinsel temastan önce erkeğin sebep olduğu bir ayrılma mehri yarıya indirir.

Eğer dinden dönen kadın olur ve bu irtidadı cinsel temastan önce gerçekleşmiş bulunursa mehir alamaz. Çünkü o. dinden çıkmakla akit konusuna engel olmuştur. Burada, sattığı malı alıcıya teslim etmeden önce telef eden satıcıya kıyas yapılmıştır. Eğer cinsel temastan sonra dinden dönmüşse mehrin tamamını alır. Çünkü dârul-İslâm’da yapılan bir cinsel birleşmenin sonucu ya cezadır veya mehirdir.

Karı-koca birlikte dinden çıksa veya hangisinin önce irtidat ettiği bilinmese. daha sonra yine ikisi birlikte İslâm’a dönseler önceki nikâhları üzere kalırlar. Çünkü eşler arasında bir din ayrılığı söz konusu olmamıştır. Delil “istihsan” prensibidir.^[2]

İslâm’dan çıkan bir erkeğin ne Müslüman bir hanımla ne de kâfir veya mürted bir kadınla evlenmesi caiz olmaz. Yine bunun gibi İslâm’dan dönen kadının da ehl-i kitap olmadığı takdirde Müslüman bir erkekle evlenmesi caiz olmaz.^[3]

Çocukların Durumu Ne Olur?

Eşlerden birisi Müslüman ise çocuk onun dinine tabi olarak Müslüman sayılır. Yine iki eşten birisi İslâm’a girse, eğer bu eşin küçük çocuğu varsa, o da onun İslâm’a girişi ile Müslüman sayılır. Burada çocuğun yararı esas alınır. Çünkü hadiste “İslâm yücedir, onun üzerine yücelinmez.” ^[4] buyurulmuştur. Eşlerden birisi ehl-i kitaptan diğeri müşriklerden olursa, çocuk ehl-i kitap sayılır. Çünkü Hıristiyan veya Yahudiler bir takım hükümlerde İslâm’a daha yakın olduğu için burada da çocuğun yararı düşünülür. Onlarla bir Müslümanın evlenebilmesi ve kestiklerinin yenilmesi bu yakınlıklar arasında sayılabilir.

Dipnotlar:

^[1]. Bakara, 2/221. ^[2]. Meydânî, el-Lübâb, III. 28: İbn Kudâme, age. VI. 639: Zühaylî, age. VII, 621. ^[3]. İbnü’l-Hûmâm. Age, III. 505: Meydânî, age, III. 29. ^[4]. Meydânî, age, III, 29.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan