Müslüman Duygularını Nasıl Kontrol Eder?

İnsan duygular yumağı bir varlık. Çoğu zaman duyguları tarafından yönetilen insan, aklını bile, zaman zaman duygusal kararlarına gerekçeler üreten bir vasıtaya dönüştürüverir. Tepkilerimizin büyük çoğunluğu, duygulara dayanır. Peki, duygularımızı yönetmek mümkün değil midir? Dr. Adem Ergül Kur’ân’ı Kerim ışığında duyguların organizasyonunda başarılı olmak için dikkat edilecek hususları 5 adımda bizlere özetliyor.

Duyguların organizasyonunda başarılı olmak için şu hususlara dikkat etmek gerekir:

• Kur’an ve sünnetin çizdiği duygu sınırlarını doğru kavramak. Zira böyle bir bilgi, iradenin doğru yönlendirilmesinde etkili olacaktır.

• Güçlü bir îman, duyguların doğru sınırlar içinde tutulmasında son derece etkilidir. Öyleyse imanı güçlendirecek vesilelere sarılmak zaruridir.

• Duyguların yönetilmesi alanında etkili olan vasıtaların neler olabileceğine yönelik yapılan araştırmalardan istifade etmek de ihmal edilmemelidir. Mesela insanın gazap halinde ya da haset duygularının depreştiği zamanda, nasıl hareket edileceğine dair gerek dînî ve gerekse beşerî bilgi kaynaklarında bazı usul ve yöntemler tavsiye edilmektedir ki ciddiye almak gerekir.

• Duyguların eğitiminde tasavvufî seyr u sülük sürecinin sıhhatli bir şekilde yürütülmesi son derece tesirli ve erdirici bir yoldur. Zira duyguların patlaması ya da taşması, çoğu zaman nefsin terbiye edilmemiş arzularından kaynaklanır. Tasavvuf ise nefsi tezkiye etmeyi kendine misyon edinmiş bir eğitim disiplinidir.

• İnsan bütün sebeplere başvursa da ilahi bir yardım erişmeden duygularını sıhhatli yönetmesi yine de zordur. Bu itibarla bizi bizden iyi bilen ve duygularımız üzerinde her türlü tasarrufa kâdir olan yüce Rabb'imize dua ve yakarıştan gafil olmamak en büyük sığınağımızdır.

Dipnotlar: 1) Bkz. Hucurat Sûresi, 7. 2)Bkz. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Bakara Sûresi, 165. Âyetin tefsiri. 3) Bkz. Tevbe Sûresi, 27. 4) Bkz. Nisa Sûresi, 77.

Kaynak: Altınoluk Dergisi, Sayı: 342