Nassın Delâleti Ne Demektir?

Nassın delâleti ne demektir? Kısaca anlamı nedir?

Kelime anlamı itibariyle "metin veya sözün bir manaya delâlet etmesi" manasına gelen nassın delâleti, fıkıh usulünde, lafzın, manadaki ortaklık sebebiyle, lafızda geçen hükmün, lafızda zikri geçmeyen mesele için de geçerli olduğuna delalet etmesidir. Buna mefhûmu muvâfakat veya delâlet-i evlâ dendiği gibi, celî kıyas da denilmektedir.

Daha açık bir şekilde şöyle tanımlanabilir: Nass, ibaresiyle önce bir hükme delâlet eder ve bu hüküm başka bir olaya da tamamen tatbik edilebilirse, nassın bu ikinci hükmü ifade etmesine nassın delâleti denir. Meselâ, anne ve babaya öf demeyi yasaklayan İsrâ sûresinin 23. âyeti nassın delâleti yoluyla, hakaret etmeyi, dövmeyi de yasaklamaktadır.

Delâlet bakımından nassın delâleti, iktizanın delâletinden daha kuvvetli, ibarenin delâleti ve nassın işaretinden ise daha zayıftır. Bu sebeple, iktizanın delâleti ile çatıştığında nassın delâleti; ibârenin delâleti veya nassın işaretiyle çeliştiğinde de bunlar tercih edilir.

Kaynak: Diyanet