Nefy Ü İsbât Ne Demek?

Zikrin diğer bir çeşidi daha vardır ki, özellikle Nakşibendî büyüklerinin uygulayageldiği “Nefy ü isbât” diye adlandırılan “kelime-i tevhid” zikridir.

Bu zikirle hedeflenen; mâsivâyı, yani gönlü Allah’tan uzaklaştıran her şeyi yok etmek (nefy) ve kulluğumuzu yalnız Allâh’a tahsis etmektir (ispat). Her türlü fikir, amel ve davranışımızda O’nun rızâsını en yüce talep hâline getirmektir. Maksad ve gayeyi teke indirip, tüm varlığı ancak O’nunla var olabilen izâfî bir varlık görüp, en büyük ve yegâne hakikatin Allah olduğunun idrâkine varmaktır.

Murâkabelere zemin teşkil etmesi bakımından, zikrin bu çeşidi üzerinde de hassasiyetle durulmuştur. Zira tam bir teksifle icrâ edilen bu zikir, gönülden lüzumsuz havâtırı temizlemek için tecrübelere istinâd eden husûsî bir metottur.