Afrika'nın en büyük petrol üreticisi Nijerya'daki Boko Haram krizinin arkasında ekonomik çıkarların da ötesinde başka hesapların olduğu iddiaları kimi uzmanlarca dillendiriliyor.

Nijeryalıların çoğu, Borno eyaletinde geçen ay kaçırılan kız öğrencilerin kurtarılması için dışarıdan yardım alınmasını isterken, yabancı birliklerin, özellikle Amerikalıların arama çalışmalarına katılma önerisinin Nijerya yönetimi tarafından kabul edilmesi, kimi akademisyenlerin "Amerikan çıkarları" konusundaki endişelerini gündeme getirdi.

Nijerya'daki kimi uzman ve aktivistler, Amerikan birliklerinin ülkede konuşlandırılmasının, Amerikalı stratejistler için "bir rüyanın gerçekleşmesi" anlamına geldiğini düşünüyor.

Kimileri, Afrika'nın en büyük petrol üreticisi Nijerya'nın dünya ekonomisi için önemine vurgu yaparken, meselenin daha da ciddi olduğuna inananlar, "Boko Haram'ın arkasında ABD'nin olduğunu" iddia ederek tartışmanın boyutlarını daha da büyütüyor.

Bu çerçevede, "ülkenin kuzeydoğusunda süren krizi Washington ile ilişkilendiren bir takım istihbarat raporlarının bulunduğu" da ileri sürülüyor.

Yeni Şafak'ta yayınlanan haberde Nijerya'da yaşanan olaylarla ilgili Wikileaks belegelerinden hareketle istihbarat raporlarının ayrıntılarına yer veriliyor. Haberde, "Mayıs 2005'te ABD Ulusal İstihbarat Konseyi, 'Sahraaltı Afrika'nın Geleceğinin Haritasını Çıkarmak' başlıklı raporunda Nijerya'nın önce Pakistanlaşacağı ardından da 2015'te uluslararası müdahaleye açık hale gelecek şekilde istikarsızlaşacağı öngörülüyor. Wikileaks'teki belgelerde de, Boko Haram'ın saldırılarını artırması için Cezayir merkezli CIA, Aralık 2011'de 'bazı kesimlerle' 250 bin dolar ödeyerek uzun vadeli işbirliği anlaşması imzaladı. 2009 tarihli bir belgede de CIA'nın Boko Haram'ın yaptığı bir saldırıyı tam 2 ay öncesinden 'tahmin ettiği' görülüyor." ifade ediliyor.

Wikileaks belgelerine ve istihbarat raporlarına göre Afrika devi Nijerya'nın geleceği 2000'lerde belirlendi. ABD'nin 2005 raporunda bu ülkenin önce 'Pakistanlaşacağı' ardından da 2015'te dış müdahaleye uygun hale gelecek şekilde istikarsızlaşacağı öngörülüyor. Wikileaks'e göre, Boko Haram'ın saldırılarını artırması için Cezayir merkezli CIA, 2011'de 'bazı kesimlerle' 250 bin dolarlık uzun vadeli işbirliği anlaşması imzaladı. 2009 tarihli bir belgede de CIA'in, Boko Haram'ın bir saldırısını tam 2 ay öncesinden 'tahmin ettiği' görülüyor.

Son olayın, ABD'nin uzun yıllardır Nijerya'da sürdürdüğü 'tahrip edici' çalışmaların bir halkası olmasından endişe ediliyor. Wikileaks'in yayımladığı gizli yazışmalarda ABD'nin, Nijeryalı siyasetçilerin telefonlarını şantaj amaçlı dinlenmesinden, ülkedeki saldırgan gruplara para ve teknik destek verilmesine, ayrılıkçı hareketlerin sponsorluğunun yapılmasına hatta üst düzey yetkilileri ABD çıkarları adına hareket etmeye zorlamak için 'vize vermeme' kozununu oynamaya kadar bir dizi eylemde bulunduğu iddia ediliyor. Tüm bunların arkasındaki ana hedef olarak da ABD'nin Afrika'da yükselen güç olan Nijerya'yı saf dışı bırakmak ve hem bölgenin kontrolünü hem de petrolünü elde tutmak olduğu ifade ediliyor.

NİJERYA'DA NE VAR?

Nijerya, 2012 verilerine göre, Afrika'nın en büyük petrol üreticisi ve dünyanın dördüncü en çok LNG ihraç eden ülkesi. İhracat gelirlerinin yüzde 96'sını ise petrol ve LNG satışları oluşturuyor.

Nijerya, 37,2 milyar varil kanıtlanmış petrol rezervi ile Afrika'da Libya'nın ardından en çok rezerve sahip ikinci ülke. Afrika'daki kanıtlanmış en büyük doğalgaz rezervlerine sahip olan ülke, dünyada ise dokuzuncu sırada. Günlük 36 milyar metreküplük bir doğalgaz üretimi ile dünyanın en büyük 25. doğalgaz üreticisi konumunda.

NİJERYA'DAN KİM NE ALIYOR?

Nijerya, petrolünün yüzde 29'unu Avrupa ülkelerine, yüzde 18'sini ise ABD'ye satıyor. Ülkenin doğalgazın satışlarında yüzde 31'lik pay Avrupa ülkelerine giderken, Japonya yüzde 24 ile ikinci sırada yer alıyor.

IMF verilerine göre ülke, yıllık bütçesini oluştururken, petrolde oluşan petrol fiyat dalgalanmalarını tolere etmek amacıyla, 2013'te petrole varil başına 75 dolarlık bir fiyat belirledi. Bütçede öngörülenden fazla oluşan petrol gelirleri ise özel bir fonda toplanarak sonraki yıllarda kullanılmak üzere biriktiriliyor.

Tüm bu geniş kaynaklara rağmen Nijerya, petrol üretiminde politik istikrarsızlık ve arz kesintilerinden kaynaklanan sorunlar yaşıyor. Afrika'daki en büyük petrol üreticisi olmasına rağmen arzdaki dalgalanma ve kesintiler günlük 500 bin varile varan kesintilere neden oluyor.

Enerji ihracatının yanında Nijerya, kömür, kalay, kolumbit gibi yer altı kaynakları ile birlikte palmiye yağı, fıstık, pamuk ve kauçuk gibi zirai ürünleri de dünya ülkelerine ihraç ediyor.

İslam ve İhsan