Nişan Bozulursa Takılar Kimde Kalır?
Nişanlılık sırasında verilen mehir ve hediyeler, nişan bozulduğu takdirde kime ait olur?
Erkek, nişan sırasında mehrin tamamını veya bir bölümünü vermişse, nişan bozulduğu takdirde bunlar mevcutsa aynen, değilse kıymet olarak geri verilmelidir. Çünkü kadın mücerred nikâh akdi yapıldıktan sonra boşanma olursa, miktarı belirlenen mehrin yarısına, fiilen zifaf olunca da tamamına hak kazanır. Mehrin miktarı belirlenmemişse, birinci durumda mut’a denilen bir teselli hediyesine, ikinci durumda ise emsal mehre hak kazanır.
Hanefîlere göre, nişanlıların ve ailelerinin birbirine verdiği hediyeler bağış (hibe) hükümlerine tâbidir. Bu yüzden bağışlanan şeyin tüketilmesi, giyilip eskitilmesi veya başkasına temlîk edilmesi gibi bağıştan dönmeyi engelleyen bir durum bulunmadıkça, bağıştan dönme yoluyla bunlar taraflarca geri alınabilir. Bu yüzden erkek veya kadın verdiği hediyeler duruyorsa, bunları geri alabilir. Tüketilmiş veya giyilip eskitilmişse tazmin edilmeleri gerekmez.
Mâlikîler’e göre, nişanı erkek bozmuşsa hiçbir hediyeyi geri alamaz. Eğer kız tarafı bozmuşsa, erkek hediyeleri geri alabilir, hatta tüketilenin bedelini de tazmin ettirebilir.
Şâfi ve Hanbelîler’e göre ise, nişan bozulunca daha önce bağış olarak verilen hediyeler geri alınamaz. Çünkü bağıştan dönülemez. Fakat evlilik umuduyla emânet olarak verilenler geri alınabilir, hatta tüketilmişse tazmin ettirilebilir.[1]
Dipnotlar:
[1] Mevsılî, İhtiyâr, III, 48; Bilmen Hukukı İslâmiyye ve İstilâhât-ı Fıkhıyye Kâmusu, IV, 262 vd.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları