Nizam Ne Demek?

Nizam: Usûl, kâide. Düzgünlük, tertip. Düzen. Kanun. Şekil, tarz. Devlet veya idare tarafından konulan kâideler anlamına gelmektedir.

NİZAM KELİMESİNE ÖRNEK CÜMLELER

Kendilerini böyle bir hidâyet iklîmi içinde bulan bahtiyar Kemâller, büyük bir mahcûbiyetle paketlerini alıp denileni yaptıktan sonra, sahur yemeği için tekrar oraya geldiler. Fakat cemaat, onları tanımakta güçlük çekmişti. Zîrâ elbiselerinin şurasında burasında kusmuk lekeleri bulunan o iki perişan adam gitmiş, yerine saç ve sakalları nizâma sokulmuş, düzgün görünüşlü iki derviş gelmişti…

*****

İşte evlâtlarım! Gerçek tahsil, yâni hakîkî mânâda bilmek ve okumak; önce kendi özünü bilmek, sonra da kâinat dershânesindeki büyük nizâmın muammâlarını çözmek ve bütün hâdiselerin derûnundaki hikmetlere vâkıf olabilmektir. Hattâ o hakîkatlerin de ardında cereyân eden ibret ve hikmetlerle duygu derinliğine erişebilmektir. Çünkü kâinât abes yaratılmamıştır. Yaratılışın hikmet ve gâyelerini her zerre kendine mahsus bir lisân ile söylemekte ve gönülleri îman câzibesine, Allâh muhabbetine çekmektedir. Bu hâli kazanmak ise bâzı toplumların lisânını öğrenmekle değil, kâinâtın lisânına âşinâ olabilmekle mümkündür. Zîrâ, kalp gözü açılan mü’min, her yerde Rabbin ilâhî tecellîlerini müşâhede eder. İnsanı, eşyâyı ve kâinâtı, kendinde meknuz sır ve hakîkat ile görür. Kalben bu kıvamda olan bir mü’min için her şey «hâl lisânı» ile konuşur. İnsanın da yüzü-gözü, üstü-başı vitrinidir. Yâni insan, ağzıyla konuşmasa bile duruşuyla da bir beyân hâlindedir. İşte bütün varlıkların da «lisân-ı hâl» tâbir edilen bir lisânı vardır.

*****

İslâm ictimâî nizâmında, fakir ile zengin arasında muhabbet tesis edip hased ve husûmeti bertarâf eden «zekât ve infak» ibâdeti de son derece mühim bir yer tutar. Zekât ve infâk ibâdetinde, varlıklı insanların servete râm olma netîcesinde meydana gelebilecek muhtemel azgınlıklarına sed çekmek, muhtaçlarda da zenginlere karşı menfî temâyüllerin filizlenmesini engellemek, böylece ictimâî hayattaki dengeyi korumak gibi hikmetler bulunmaktadır.