Oruç ibadetinde kadınlar için getirilen kolaylıklar nelerdir? Cünüp sabahlamak orucu bozar mı? Hamile veya emzikli olan kadın oruç tutar mı? Adetli veya lohusa kadın oruç tutabilir mi?

Farz, vâcip, sünnet veya nafile oruç tutma bakımından erkekle kadın arasında bir ayrılık yoktur. Kadın da ergenlik çağından itibaren oruç ibadetiyle yükümlü olur. Ancak hayız ve nifas halinde bulunan bir kadının tutacağı oruç geçerli değildir. Böyle bir kadın Ramazan’da tutamadığı oruçları daha sonra kaza eder. Diğer yandan âdet halinde iken geceleyin oruca niyet eden kadın, ikinci fecirden önce temizlenmiş olursa, orucu sahih olur. Böyle bir kadın, meselâ sular kesildiği veya başka bir nedenle boy abdesti almaya fırsat bulamayıp, ikinci fecirden sonra yıkansa da orucuna zarar gelmez.

CÜNÜP SABAHLAMAK ORUCU BOZAR MI?

Nitekim Ümmü Seleme’den (r. anhâ) şöyle dediği nakledilmiştir: “Resûlullah  ihtilâmdan dolayı değil, cinsel tekarrüb nedeniyle cünüp olarak sabahlar, sonra orucunu bozmaz, kazasını yapmazdı.” ^[1] Bununla birlikte sabah vakti girmezden önce cünüplük, hayız ve nitastan temizlenmek müstehap sayılmıştır. Çünkü Hz. Peygamberin, ümmetine kolaylık için guslü sabah vaktine kadar geciktirmiş olabileceğini unutmamak gerekir.

HAMİLE VEYA EMZİKLİ KADIN ORUÇ TUTABİLİR Mİ?

Ramazan’da gebe veya emzikli olan kadınların kendilerine veya çocuklarına bir zarar gelmesinden korkmaları halinde oruç tutmamaları mübahtır. Daha sonra bunları kaza ederler. Delil; hasta ve yolcuya oruç tutmama ruhsatı veren âyetle,^[2] şu hadistir: “Allah Teâlâ yolcudan orucu ve namazın yarısını kaldırmıştır; gebe veya emzikli kadınlardan da orucu kaldırmıştır.” ^[3]

İmam Şâfiî ise bu durumda olan kadınları “takat getiremeyenler” sınıfına dahil edip fidyeyi yeterli görürken, normal kazaya kalan oruçlar bir yıl içinde kaza edilmezse, hem kaza hem de fidye gerektiği görüşündedir. İmam Mâlik’e göre, bir yıl içinde kaza edilmeyen oruçlar “takat getiremeyenler” grubuna girer ve fidye yeterli olur.^[4]

ADETLİ VEYA LOHUSA KADIN ORUÇ TUTABİLİR Mİ?

Bir kadın altmış gün kefaret orucunu tutarken aybaşı veya lohusalık durumu olsa, orucu keser ve temizlendiği günden itibaren, kalan günleri tamamlar.^[5]

Kadınların itikâfı kendi evlerinde mescid edinecekleri bir odada olur. Burası onlar için bir mescid sayılır. Kadının dışarıdaki bir mescidde itikâfı caiz ise de kerahetten hâli değildir. Onların evlerindeki ibadeti daha faziletli olduğu gibi, evde itikâfları da daha faziletlidir.^[6]

Dipnotlar:

^[1] Müslim, Sıyâm, 77; bk. A.b. Hanbel, VI, 34, 36, 38, 67; krş. Bakara, 2/187; Buhârî, Savm, 22, 35; Müslim, Sıyâm, 75-78; İbn Mâce, Sıyâm 27; Mâlik, Muvatta’, Sıyâm, 11. ^[2] Bakara, 2/184. ^[3] Nesâî, Sıyâm, 50, 51, 62; İbn Mâce, Sıyâm, 3, 50; Tirmizî, Edâhî, 10; A. b. Hanbel, II, 183. ^[4] İbnü’l-Hümâm, Fethu’l-Kadîr, II, 81; İbn Rüşd, Bidâyetü’l-Müctehid, I, 289. ^[5] bk. Döndüren, age, s. 459, 462, 463. ^[6] bk. Döndüren, age, s. 475 vd.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan