Osmanlı’da Sadaka Taşı
Sadaka taşı; cami, çarşı, hastane vb. yerlerde ihtiyaç sahiplerinin alabilmeleri için para bırakılan özel yerdir. Osmanlı’da, derdini kimseye anlatamayan fakirler ihtiyaçları olduğunda gecenin geç saatlerinde sadaka taşının yanına gelir, parayı alırdı.
Osmanlı döneminde sadaka taşlarıyla tezâhür eden bir cömertlik...
Öyle ki; hâli vakti yerinde olanlar, gece karanlığında sadaka taşlarına sadakalarını bırakırlar. Sağ elin verdiğini sol elin bilmemesi hassâsiyetiyle sadakayı veren riyâdan muhafaza olur. Zira sadaka taşına elini uzatanın almak için mi, vermek için mi uzattığı dışarıdan anlaşılamaz.
Ayrıca, kime verdiğini de bilmez. Ona bir minnet yüklemekten uzak kalır.
İffet ve utancından dolayı kimseden bir şey isteyemeyecek olanların da şahsiyetleri zedelenmemiş olur. Kimseden bir şey istemeden, oradan sadece ihtiyaçlarını alırlar.
17’nci asır İstanbul’unu anlatan bir Fransız seyyah; üzerinde para bulunan bir taşı tam bir hafta boyunca gizli gizli gözetlediğini, ancak oradan sadaka almaya gelen kimseyi göremediğini yazmaktadır.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Anadolu Dervişinin Gönül Dünyası, Yüzakı Yayıncılık