Özbekistan'da Ramazan Zor Geçecek

Nüfusun büyük çoğunluğu Müslüman olan Özbekistan'da Din İşleri İdaresi tarafından yayınlanan genelgede, Müslümanların toplu halde iftar açmaları, cami dışında cemaatle teravih namaz kılmaları ve Kuran-ı Kerim okumaları yasaklandı.

Özbekistan Başbakanlığı’na bağlı Dini İdare (Diyanet İşleri Başkanlığı) Ramazan ayı ile ilgili bir genelge yayınlayarak ülkedeki bütün imamlara gönderdi. Ayrıca Taşkent’teki 115 numaralı camide imamlara brifing verilerek fıkhî sorulara cevap verme, teravih namazlarını kıldırma, Kuran hatmi gibi konularda talimatlar aktarıldı. Toplantıya katılan rejim yanlısı Dini İdare başkan yardımcısı Abdulaziz Mansur “Toplantıda esasen teravih namazlarını organize etmek, Ramazan ayı boyuncaa yapılacak olan Kuran-ı Kerim hatmini kısa yapmak gibi meseleler görüşüldü. Bağımsızlıktan sonra hafızların sayısı arttı, artık bütün camilerimizde hatim indirmek imkanımız var” dedi.

Dini idare yetkilisi Ramazan ayında verilecek iftarlarda israfa yol açmamak için toplu halde iftar yapılmasının da uygun olmadığını savundu. Bunun yanı sıra insan hakları örgütleri ve rejim Muhalifleri Özbekistan hükümetini Müslümanlara baskı uygulamakla suçluyorlar.

HALK RUSÇA SOYADI ALMAYA ZORLANIYOR

Özbekistan’da nüfus kaydı idareleri yeni doğan çocuklara Özbekçe soyadı verilmesini reddediyor. Pasaport almak isteyenlere ise isimlerdeki milli ek olan –i, zade, oğlu ya da kızı gibi eklerin kullanılmasına devlet idareleri izin vermiyor.

Özbek dili devlet dili olarak kabul edildikten sonra vatandaşlara milli soyadı verilmesi kanunlaştırılmıştı. Buna rağmen nüfus kaydı idareleri yeni doğanlara Rusça “ov” ya da “ova” ekli soyisimleri (erkeklere Kerimov, kızlara Kerimova gibi) dayatmaya devam ediyor.

Konu hakkında Prag merkezli “Ozodlik” radyosuna konuşan Namangan şehrinde yaşayan genç baba şunları söyledi: “Yakın bir zamanda çocuğumuz oldu. Doğum belgesi almak için Turakurgan şehri nüfus idaresine gittim. Ben yeni doğan çocuğuma Rusça “ov” ya da “ev” ekleri olmayan bir soyadı verilmesini istedim. Ama yetkililer bunun imkansız olduğunu söylediler. Hayrete kapıldım. Biz bağımsız olalı nerede ise çeyrek yüz yıl geçti. Ama hala Ruslara has soyadı almaya zorlanmaktayız.”

Bu radyoya konuşan Turakurgan nüfus kaydı idaresi yetkilisi olayı doğruladı ve “Sizin soyadınız Yusupov ise, çocuğunuzun soyadı da Yusupov olacak. Yusufi ya da Yusuf zade olamaz” dedi.

Özbek dilinin devlet dili olarak kabul edilmesi hakkındaki kanunda konu şöyle açıklanıyor:

“Özbekistan Cumhuriyetinde vatandaşlar milli kimliğine bakmazsızın kendi ismini ve soyadını istediği şekilde yazdırma hakkına sahiptir”

Özbekistan Adalet Bakanlığı yetkilisi de biyometrik pasaport almak isteyen vatandaşlara soyadları milli tarzda “oğlu” ya da “kızı” ekleri ile verilemeyeceğini tasdik etti.

Abdurrahman Ceyhun/ Dünya Bülteni