Peygamber Devrinde Hadis Öğrenme Yolları

Hazreti Peygamber devrinde hadisler şu yollarla öğrenilirdi. İşte hadis öğrenme yolları...

MÜZAKERE

Sahabenin bir çoğu çeşitli işlerinden dolayı her zaman Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in yanında bulunamıyorlardı. Dolayısıyla O'nun söyledik­lerini ve yaptıklarını her zaman duyma veya görme imkânına da sahip değillerdi. Hadisi bizzat Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den duyan sahabelerle müzakere ederek öğrenirlerdi. Enes b. Malik'in şu sözü bu hususa iş‏aret etmektedir:

"Bizler Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in yanında olduğumuz zaman işittiklerimizi kendi aramızda iyice belleyinceye kadar müzakere ederdik". Bu müzakere daha çok Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in mescidinde ve suffe denilen fakir ve kimsesiz sahabîlerin barındığı kısımda olurdu.

EZBERLEME

Hazreti Peygamber devrinde hadisleri öğrenme ve nakletme yollarının en önemlilerinden biri de ezberleme idi. Bu ezberleme faaliyetinde Hazreti Peygamber'in "Biz'den bir hadis işitip de onu ezberleyen ve sonrada başkasına tebliğ eden kimsenin Allah yüzünü ağartsın"[1] şeklindeki hadisi etkili olmuştur.

YAZMA

Daha önce de belirttiğimiz gibi Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in hadis yazımına müsaade etmesinden sonra, birçok sahabe ezberledikleri hadisleri yazıyla da tespit etmişler, hafızasına güvenemeyen bazıları ise yazma işine daha çok önem vermişlerdir.

İLİM MECLİSLERİ

Sahabe zaman zaman Hazreti Peygamber'in çevresine oturur, O'nu dinler, söylediklerini öğrenirdi. Genellikle namazlardan sonra yapılan bu toplantılarda bulunan sahabîler, O'nun emirlerini, tavsiyelerini, nasihatlerini dinlerler böylece hadisleri öğrenmiş olurlardı.

SORU SORMA

Soru sorma yöntemi sahabilerin hadis öğrenmelerinde etkili bir yol olmuştur. Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem kendisine sorulan sorulara cevap verirken onların bilgi ve anlayış seviyelerini dikkate alırdı. Tekrar tekrar soru sorulmasını önlemek için, sorulara etraflıca cevap verirlerdi.

Mesela herhangi bir yabanî hayvanın etinin yenilip yenilemeyeceğini soran bir kimseye, sadece o hayvanın eti hakkında değil, yabanî hayvanların hangilerinin etinin yenilip, hangilerinin yenilmeyeceğini de açıklarlardı.

TAKİP

Sahabe'den bazıları, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in devamlı yanında bulunur ve O'ndan hadis öğrenirlerdi. Bunların en meşhuru Ebu Hureyre (r.a.)’dır. O, şöyle diyor: "Muhacir kardeşlerimiz çarşıda, ticarette, ensar kardeşlerimiz bağ, bahçe gibi malları başında çalışmakla meşgul oluyorlardı. Ebu Hureyre ise karın tokluğuna Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e hizmet ediyor, onların görmediklerini görüp bilmediklerine şahid oluyordu."

[1] Tirmizî, İlim, 2628