Peygamberimizin (s.a.s.) aile hayatı nasıldı? Peygamberimiz (s.a.s.) eşlerine nasıl davranırdı? Peygamber (s.a.s.) Efendimiz’in eşleri ile ilişkileri...

Asrımızda sadece Müslümanlar için değil, bütün insanlık için yegâne model insan, Efendiler Efendisi “Hazreti Muhammed Mustafa Modeli”dir. O -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, her hâli ve davranışıyla küçüğünden büyüğüne, bütün insanlığa, en mükemmel hayat ölçütlerini sunmuştur. Bugün hepimizin, O’nun en başta şefaatine, dostluğuna, ilmine-hikmetine, doğruluğuna, coşkusuna, adaletine, dürüstlüğüne, merhamet ve iffetine ihtiyacımız var. Fakat en çok da; aile hayatını bilmeye, anlamaya ve yaşamaya ihtiyacımız var.

KUTLU PEYGAMBER ÂİLE YUVASINDA

Peygamberimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in âilesinde uyguladığı prensipler, bugün bozulan âile içi münasebetlerinin düzelmesi için sunulacak nadide tedbirlerdir.

O eşsiz Nebî, kendi hânesinde eşlerine ve evlatlarına karşı son derece yumuşak, şefkatli, sevgili, anlayışlı ve hoşgörülü bir aile reisiydi. Ailesinin her ferdine değer verir, fikir ve düşüncelerini önemserdi. Sade yaşar, gösterişten kaçınır, israfa dikkat ederdi. Burası çok önemli!..

Sevgili Peygamberimiz’in yalnızca ihtiyaç odaklı eşya ve sadelik ölçüleri uygulansa; toplumu sarıp sarmalayan ekonomik buhranlar, büyük nispette sona erer. Hırsı ve harcamayı artıran kapitalist hayat tarzını bitirecek ve insanları huzura kavuşturacak sloganı şöyle tekrar edebiliriz: “Huzur sade yaşamaktadır!”

Onun hayatına baktığımızda, O muhteşem davranışlı Kul Peygamber ve denge insanıydı. Tartışmacı değil, uzlaşmacıydı. Yanlışlıklardan çok, güzellikleri görmeye özen gösterirdi. Kimsede açık aramaz, eksiklikleri görmezden gelir, hataların üstüne fütursuzca gitmezdi. Neyi, nerede, nasıl bir şekilde söylemesi gerektiğini çok iyi bilirdi. Tespit ettiği hataları başkaları üzerinden misaller vererek yumuşak bir lisan ile söylerdi. Bu hususta Buhârî’de anlatılan bir ibretli vakayı örnek vermek yerinde olacak:

 “Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in kadınlarla icrâ ettiği bir sohbet meclisine, Hazret-i Ömer -radıyallâhu anh-’ın gelmesiyle kadınlar birden toplandılar. Peygamber Efendimiz bu duruma güler. Hazret-i Ömer:

«-Allah yüzünden gülmeyi hiç eksik etmesin, niçin gülüyorsunuz ey Allâh’ın Rasûlü?» diye sorar. Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-:

«-Benim yanımdayken rahat oturan şu kadınların, senin sesini duyunca toparlanmalarına hayret ettim de!..» der. Hazret-i Ömer -radıyallâhu anh- kadınlara:

«-Allâh’ın Rasûlü’nden çekinmiyorsunuz da benden mi çekiniyorsunuz?» diye çıkışınca, onlar:

«-Evet, sen Rasûlullah’tan daha sert ve katı kalplisin!» derler.” (Buharî, Fedâilü’l-Ashab, 6, 199)

Sert insanlarla muhatap olanlarda ürkeklik, hattâ korku hisleri belirir. Kişiler fikirlerini îzah etmekte dahî zorlanırlar. Bu durum eşler arasında da böyledir. Kendini ifade etmekte zorlanan bir eş, bir müddet sonra uyum sağlayamaz. Bu sebeple aile içi uyum ve geçim için Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- gibi yumuşaklık gerekiyor.

Ailede huzur ve saadetin devamı için zaman zaman eşler arası yardımlaşma ve dayanışma da şarttır. Şüphesiz erkeklerin kadınlardan, kadınların da erkeklerden beklediği aile içerisinde, bazı görev ve sorumlulukları vardır. Ancak bazen bir taraf, çeşitli sebeplerle kendi vazifelerini tam olarak yerine getirmekte zorlanabilir. Böyle durumlarda muhatabının anlayış ve müsamaha göstermesi, yeri gelince kendisine destek olup yardım etmesi de aile yuvasını güçlendirir.

PEYGAMBERİMİZİN EŞLERİ İLE İLİŞKİLERİ

Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in hayatına baktığımızda, O ağır bir peygamberlik görevine ilâveten içinde bulunduğu toplumun her konuda müracaat ettiği bir liderdi. Buna rağmen Allah Rasûlü -sallâllâhu aleyhi ve sellem- eşlerine, âilesine, çocuklarına ayrı ayrı vakit ayırmış, hatta bazı ev işlerinde kendilerine yardımcı olmuş ve böylece eşlerinin ayrı ayrı kalplerini fethetmiştir. Kıymetli eşleri Hazret-i Âişe -radıyallâhu anhâ- O’nun evdeki hâlini şöyle anlatır:

“-O hep ailesinin hizmetinde bulunurdu. Elbisesinin yırtıklarını diker, ayakkabısını tamir ederdi. Yapılması gereken her işin ucundan tutardı. Namaz vakti gelince de namaza giderdi.” buyuruyor. (Buhârî, Ezan 68)

Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- günlük programında aile mutluluğu için ilk sıraya eşlerini almış; her gün sabah ve ikindi vakti namazlardan sonra eşlerini ayrı ayrı ziyaret etmiş, onların gönüllerini almış, hatırlarını sorarak ihtiyaçlarını gidermiştir. Bazı günler de bir eşinin evinde diğer eşleri de bir araya gelir ve bu toplu birlikteliklerde yeri gelir şaka yapar, yeri gelir ibretli hikâyeler anlatarak onları eğitirlerdi.[i]

Mükemmel bir aile reisi olan Sevgili Peygamberimiz eşleriyle istişâre eder, onların fikirlerini dinler, görüşlerini önemserdi. Hoşlanmadığı bir sözle karşılaşsa kırmadan yapıcı bir şekilde o yanlışı düzeltirdi.[ii] Eşleri hastalandıklarında veya rahatsızlandıklarında onlara yardım ederdi ve özel bir ihtimam gösterirlerdi.[iii] O, vefâ insanıydı.

O -sallâllâhu aleyhi ve sellem- yardımsever bir eşti. Eşleriyle güzel geçinir, onlara değer verirdi. Onları yeri gelir taltif ve takdir ederdi. Onlarda kusur aramazdı. Eşlerini ne yüzlerine ne de başkalarının yanında yermezdi. Yeri gelir, onların eğlenmeleri için gerekli zemini hazırlardı.[iv] Eşlerini asla sıkmaz, bunaltmaz ve sıkılmalarına da müsâde etmezdi. Eşlerine karşı son derece nezâketli ve kibardı.

Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- yaşadığı devirde pek alışık olunmadığı şekilde, eşlerine değer vermiş ve bunu da etrafına her vesileyle göstermiştir. Buna dair bir ipucu elde etmek üzere şu ilginç misale bakalım:

“Peygamber Efendimiz’in İranlı bir komşusu, kendisi için yemek yapmış ve Onu dâvet etmişti. Peygamber Efendimiz:

«-Âişe’yi dâvet etmiyor musun?» diye sormuş, menfî cevap alması üzerine bu daveti kabul etmemişti. Komşusu, onu da davet ettiğini söylediğinde ise bu davete icabet etti.[v]

Bu yaklaşımıyla O, ailesinin kendi gözündeki değerini muhatabına da gösteriyordu. O’nun gözünde âile, aslâ bölünmeyen parçalanmayan bir vücut gibiydi.

Kendisi hiçbir eşine hiçbir zaman el kaldırmamış olan Allah Rasûlü, etrafındaki aile içi şiddet vak’alarına da müdahale etmiş, onları anlayış, hoşgörü ve affa çağırmıştır.[vi]

Eşler “birbirlerini acımasızca eleştirme” yerine birbirlerinin güzel özelliklerini öne çıkartsa, iğneleyici söz ve îmalar yerine, takdir ve taltif edici ifadelerle gönüller yapılsa daha güzel neticeler alınabilir. Birbirlerinin kusurlarını ortaya dökmeyen, hataları ört bas eden, gizlilikleri araştırmayan, kırmayan, incitmeyen, birbirlerini hoşgörü ve anlayışla idâre eden bir âilede, huzur, uyum ve dolayısıyla mutluluk olacağı âşikardır. Güzellikler yerine devamlı eksiklik ve noksanlıkların konuşulduğu, hatalı davranışların en sert şekilde cezalandırıldığı âile ortamlarında huzursuzluk ve tartışmaların bitmesi beklenemez.

Daha ne diyelim, bu ölçüler bize âile saadeti için en ideal ölçülerdir. Nebevî ölçüleri hayatına rehber edinip bu devirde “Örnek Âile Modeli” oluşturanlara ne mutlu!

Dipnotlar:

[i] İbrahim Canan, Aile Reisi ve Baba olarak Hz. Peygamber, İstanbul 2005, 48. [ii] İbrahim Canan, Hz. Peygamberin Sünnetinde Terbiye, İstanbul 2004, 97; Hikmet Aydemir, Örnek İnsan, Ankara 2000, 83. [iii] Bkz. Buhârî, Nikâh, 94, Edeb 44; Müslim, Cennet, 49, İmâre 36; Tirmîzî, Cum’a, 80, Cihad, 28. [iv] M. Yusuf Kandehlevî, Hayâtü’s-Sahâbe, III, 330. [v] İbrahim Canan, Aile Reisi ve Baba Olarak Hz. Peygamber, 71. [vi] Hikmet Aydemir, Örnek İnsan, 20-27.

Kaynak: N. Selma Çevikoğlu, Altınoluk Dergisi, Sayı: 451

İslam ve İhsan