Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bıraktığı maddî mîrâsı neydi?

Fâni dünyaya, âhiret hayatının kazanıldığı bir yer olarak bakan ve ebedî fayda verecek olanın sâlih ameller olduğu inancıyla bir hayat süren Habîb-i Ekrem Efendimiz; “Biz Peygamberler mîrâs bırakmayız, bıraktıklarımızın hepsi sadakadır.” buyurmuşlardır. (Buhârî, Nafakât, 3) Bu bakımdan onun bıraktığı mirasın zarurî birkaç eşyadan başka bir şey olmayacağı âşikârdır.

PEYGAMBERİMİZİN BIRAKTIĞI MADDİ MİRAS

Cüveyriye vâlidemizin haber verdiğine göre; Resûlullah vefat ettiğinde, geride bindiği beyaz katırı, silâhı ve yolcular için vakfettiği arâzisi dışında, herhangi bir altın, gümüş, köle, câriye veya başka bir şey bırakmamıştır. (Buhârî, Vesâyâ, 1)

Nitekim yukarıdaki miras hadisinden hareketle, Resûlullah’ın gayr-i menkul mallarının vakıf hükmünde olduğu belirtilmiştir. Onun bu tür malları ise yukarıda işâret edilen arâzileri ile hanımlarının oturduğu odalardan ibârettir. Ancak bir başka hadiste, Resûl-i Ekrem “…Zevcelerimin geçimi ve âmilimin maaşı dışında, geride bıraktığım mallar, sadaka (vakıf)tır.”[1] buyurarak dâr-ı bekâya irtihâlinden sonra arkada kalan hanımlarının nafaka ve mesken imkânlarının karşılanması gerektiğini bildirmiştir. Zaten Allah Resûlü hayâtta iken, elindeki arâzileri, intifâ hakkı kendinde kalmak şartıyla kamunun istifâdesi için vakfetmişti. Yani bu arazilerin bir kısmından hanımlarının yıllık nafakasını ayırıp diğer gelirleri, devletin ve halkın ihtiyaçlarına harcamaktaydı. (Nevevî, Şerhu Sahîhi Müslim, XII, 82) Bununla birlikte vefatından sonra zevceleri mağdur edilmemiş, Resûlullah’ın tavsiyesine uyularak bu arâzilerden vâlidelerimizin nafakaları karşılanmış ve vefâtlarına kadar, vaktiyle kendilerine tahsis edilen hücre-i saâdetlerinde ikâmet etmişlerdir. (Mâverdî, 217-221)

SEVABI KESİLMEYEN ÜÇ AMEL

Efendimiz’in İslâm uğruna elindeki arâzilerini vakfetmesi ve; “İnsan ölünce, üç ameli dışında bütün amellerinin sevâbı kesilir: Sadaka-i câriye, kendisinden istifâde edilen ilim, arkasından duâ eden hayırlı evlât.” (Müslim, Vasiyye, 14) buyurması, tarihte önemli bir çığırın açılmasına vesile olmuştur. Binâenaleyh, bidâyetten günümüze kadar birçok Müslüman, imkân nisbetinde onun nurlu yoluna tâbi olarak çeşitli vakıflar ve hayır müesseseleri kurmuş veya bu gibi müesseselere katkıda bulunmuşlardır. Böylece, manevî kazançlarının devam etmesini sağlamışlar ve insanlığa eşsiz bir vakıf medeniyeti takdim etmişlerdir.

Netice itibariyle Resûl-i Ekrem Efendimiz, yokluk anlarında büyük bir metânet ve sabırla, varlık anlarında da elindeki imkânları Allah yolunda harcamak sûretiyle sâde, mütevâzî, fakir ve onurlu bir hayâtı tercih etmiştir. Zîra o, ümmetine dünyâlık elde etme yarışı üzerine kurulmuş bir hayât tarzı değil, bilâkis âhiret azığı biriktirme esâsına dayanan zâhidâne bir hayât tarzı tavsiye ediyordu. Onlara aşırı hırs ve dünya düşkünlüğünün insanı her çeşit kötülüğe sürükleyebileceğini anlatarak, İslâmî bir hayâtın nasıl yaşanması gerektiğini en güzel şekilde göstermiştir. Nitekim irşâd edici mübârek tavsiye ve sözleriyle birlikte ev düzeni, yemesi, içmesi, giyim kuşamı ve sonuçta bıraktığı maddi mîrâsı bu duruma şâhitlik etmektedir.

Onun zâhidâne hayâtından istifâde edenlere ne mutlu!…

[1]  Buhârî, Vesâyâ, 32; Müslim, Cihâd, 55. Ayrıca hadiste zikredilen “âmil” ile Efendimiz’in arazilerine bakan ve bizzat çalışan vazîfeli kimse kastedilmiştir. Nitekim bâzı rivâyetlerde Resûlullâh’ın hurmalıklarıyla ilgilenen böyle bir şahıstan bahsedilmektedir. (Müslim, Müsâkât, 99-100)

Kaynak: Üsve-i Hasene, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan