Rahman Sıfatının Üç Makamı
Ehli hakikate göre Allah-ü Teala’nın Rahman sıfatının üç makamı ve bu makamların manaları…
er-Rahman sıfatının üç makamı ve bu makamların manaları…
“RAHMAN”A AİT ÜÇ MAKAM
Ehl-i hakîkat der ki: “Rahmân’a aid üç makam vardır. Onlar da: “Zâhir” isminin makamı olan Zuhûr, “Bâtın” isminin makamı olan butûn ve ikisini birleştiren cem’ makamıdır. Her varlık bu mertebelerden birinde bulunur. Onun hükmünün dışına çıkamaz.
Bu derece ve makamlara göre Rahmet-i ilâhiyye’nin hükümleri şöyle tasnîf edilebilir: Saîdler (bahtiyarlar), bedbahtlar; ruhlarıyla nimete erenler, bedenleriyle nimete erenler ve bu iki mertebe arasını birleştirenler diye taksim edilir.
Meselâ saidlerden ehl-i cennet olanlardan bazıları sûretleriyle değil, rûhlarındaki ma’rifet sebebiyle bu noktaya gelirler. Kendilerinin cennette nimete ermelerini sağlayacak yeterli amelleri yoktur. Varsa da diğerlerine göre yeterli değildir. Bunun tersi, zühd ve ibâdetle meşgul olan bâzı kimseler vardır ki bunların da ilim ve ma’rifetten nasibi yoktur. Çünkü böylelerinin rûhlarının ilm-i ilâhî makamıyla münâsebetleri olmadığı için rûhânî nimetlerden nasibleri yoktur. Bu yüzden amel sırasındaki düşünceleri, amel sonrasına taalluk etmez. Aksine onlar ameli gâye sanırlar. Ve amelin önünde durup, va’d edilen mükâfâta veya tehdîde takılıp kalırlar.
KURTULUŞA EREN BAHTİYARLAR
Amelin sağlayacağı asıl faydayı kavrayamazlar. Bu anlattığımız ilim ve amel makamlarının arasını cem’edenler ise ilim ve amelden tam bir nasîb alarak, kurtuluşa eren bahtiyarlardır. Onlar da peygamberler ve vâris-i nebî olan kâmil velîlerdir.
Mevlânâ Celâleddîn (k.s.) der ki:
Her güvercin bir yol ve üslûb üzre uçar;
Ancak bu güvercin tarafsızlık tarafına uçar.
Kaynak: İsmail Hakkı Bursevi, Ruhül Beyan Tefsiri, Erkam Yayınları