Ravi ve Ravide Aranan Şartlar
Raviler kimlerdir? Ravilerin özellikleri nelerdir?
Hadis nakleden kimselere “râvî” denir. Hadisin sağlamlığı her şeyden önce onu nakleden kimselerin güvenilir olmalarına bağlıdır. Bu açıdan râvînin din ve dünya işlerinde dürüst, kötülüklerden uzak İslam dininin emirlerine bağlı, yasaklarından kaçınan bir kimse olması gerekir.
Râvîyi güvenilir kılan belli başlı sıfatlar şunlardır:
1. Adalet
Adalet, râvîyi takvaya yönelten, onu hata ve davranışlardan uzak tutan bir niteliktir. Adalet bir bakıma iyi bir kul olmanın ve kâmil mânada dindarlığın gereğidir. Zira dinimiz güzel ahlâklı olmayı ve iyiliği yaygınlaştırmayı emretmiştir. Buradaki adalet kavramı zulmün zıt anlamlısı değil; bütün günahlardan sakınmak ve samimi bir müslüman olmak anlamındadır. Hadis rivayetinde adalet, râvînin sahip olması gereken en önemli sıfatlardandır.
Bir râvîde adalet sıfatının oluşması için şu şartların gerçeklemesi lazımdır.
- Râvînin müslüman olması.
- Râvînin kendisini günaha sürükleyecek her türlü söz ve fiilden uzak durması.
- Râvînin iyilik sahibi olması.
2. Zabt
Zabt, râvînin hafızasının güçlü olması anlamına gelir. Başka bir deyişle râvînin ezberlediği bir hadisi, başkasına rivayet edinceye kadar hiç değiştirmeden hafızasında tutmasıdır. Bu özellik râvîde adâletten sonra bulunması gereken ikinci önemli şarttır.
3. Akıllı ve Bulûğa Ermiş Olmak
Hadis râvîsinin akıl sahibi olması ve ne rivayet ettiğini bilmesi gerekir. Akıldan kastedilen hadis râvîsinin iyiyi kötüden ayırt etme (temyiz) kabiliyetine sahip olmasıdır. Hadis rivayetinde belirli bir yaş sınırı konulmamış, fakat ergenlik çağına ulaşmış veya temyiz kudreti olan her yaştaki çocuğun rivayeti kabul edilmiştir.
İşte bu üç şartı kendisinde taşıyan bir râvî, hadisi kabul edilen, güvenilir (sîka) kimselerden sayılır.