Rum Mehmet Paşa Camiî
Rum Mehmet Paşa Camiî, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde yer alan, Osmanlı döneminden kalma tarihî bir camidir. Rum asıllı Osmanlı veziri Rum Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Rum Mehmet Paşa Camiî, Osmanlı Devleti döneminde İstanbul'un Anadolu Yakası'na yaptırılan ilk cami olma özelliğini taşımaktadır ve ters T planlı, zaviyeli bir camidir. İki yanında ikişerden toplam dört oda bulunmaktadır. Sağdaki odalar geçişlidir. Soldaki büyük oda mutfak olarak düzenlenmiştir.
HÜDAYÎ HAZRETLERİ BURADA BİR MÜDDET KALMIŞ
Ocaklı olan bu odalardan birinde Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'nin eşi ile birlikte kaldığı ve Bursa’dan Üsküdar’a geldiklerinde kaldıkları bu odada ilk çocuklarının da dünyaya geldiği anlatılır.
Yapımına 1469 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinin ardından 1471 yılında tamamlanarak ibadete açıldı. Cami, mimari olarak Bizans ve Osmanlı esintilerini bir arada taşımaktadır. Cami son kapsamlı onarımını 1953 yılında geçirmiştir.
Özgün planda bir külliye olarak tasarlanan caminin medresesi, hamamı ve imareti günümüze ulaşamamıştır. Ancak, cami çevresindeki bazı duvar kalıntılarının hamam ve imarethaneye ait olduğu bilinmekte.[2] Cami, İstanbul Boğazı'nı gören bir tepe üzerinde bulunuyor. Caminin bulunduğu bölge 2008 yılındaki yönetsel düzenlemelere değin, Rumi Mehmed Paşa Mahallesi olarak anılıyordu. Cami, kendisinden sonra yapılan Şemsipaşa Camii ve Hüsrevağa Camii gibi diğer tarihî Osmanlı camilerine ile deniz altı raylı sistem hattı Marmaray'a oldukça yakın bir konumda bulunmakta.
BİZANS İZLERİ TAŞIYAN CAMİ
Rum Mehmet Paşa’nın bu eserleri, sert yönetim tarzıyla gözden düşmesinin ardından, yeniden göze girmek istediği için yaptırmak istediği söylenir.
Ekrem Hakkı Ayverdi, Fatih Devri Mimarisi adlı eserinde durumu tüm açıklığıyla anlatır:
“Bütün motifler, süsleme ve inşaat unsurları Türk olduğu gibi nispetler de umumiyetle Türktür. Denebilir ki Bizans ricalinden birisi olan hatta Paleologlar’a mensubiyeti rivayet edilen Rum Mehmet Paşa, 1469 yılında sadaretten azlinden sonra isbatı diyanet ve tekrar göze girmek niyeti ile bu camiye başlamış fakat gene mensup olduğu muhiti bırakamayıp mimarisini yaşatmak arzusunu yenemeyerek, Rum ustalar kullanmış ve onlar da eski itiyat sevkiyle, altı taş olarak işlenmiş binanın üstünde ve kemerlerde tuğla kullanmış, kornişi büküp yuvarlak kasnak işlemişlerdir.”
Caminin bânisi Rum Mehmet Paşa, caminin yapımı tamamlanmadan vefat etti ve naaşı caminin kıble duvarına bitişik haziresine yaptırılan sekizgen planlı, kesme taştan yapılma bir türbede toprağa verildi. Paşa'nın kendisinden sonra ölen yakınları da caminin arkasında küçük bir mezarlığa gömülmüş.
RUM MEHMET PAŞA CAMİÎ FOTOĞRAFLARI