Sağlığı Etkileyen Faktörler

İnsan sağlığı, birçok faktörden etkilenir ve öylece şekillenir. Şimdi sırayla, her birine göz atalım ve sağlığımızın, hangi unsurlardan etkilendiğine bakalım...

İşte sağlımızı ciddi olarak etkileyen 3 faktör:

• 1- Kalıtım

Bir canlının büyümesi, gelişmesi ve hayatını devam ettirebilmesi için gerekli bilgileri taşıyan kalıtım birimlerine “gen” denir. Genler DNA’dan (deoksiribo nükleik asitten) oluşmuştur. Sıhhatli genler, afiyette olmamıza, hastalıklı genler ise farklı rahatsızlıklara yatkın olmamıza sebeptir. 

Kalıtsal hastalıklar ya da bozukluklar, kusurlu genlerin kuşaktan kuşağa aktarılmasından kaynaklanır. Her insan, kalıtım yoluyla anne ve babasından genler alır. Eğer genler normal ise, yani sağlıklı bir insanda bulunması gereken özellikleri taşıyor ve görevlerini eksiksiz yerine getirebiliyorsa, bebek sağlıklı doğar. Ama bazı bebeklerde, anne ya da babadan gelen kromozomların biri ya da bir kaçı kusurlu olabilir. Bu durumda vücuttaki bazı etkinlikler, bu bozuk genlerin aktardığı yanlış bilgiye göre yönlendirileceğinden, bebekte kalıtsal bir bozukluk ya da hastalık ortaya çıkar. Down Sendromu, albinizm, altı parmaklılık, renk körlüğü, tavşan dudaklılık ve hemofili, genetik hastalıklardan bazılarıdır. Bu hastalıkların oluşumunda, annenin yaşı ve sağlık durumu da önemli bir faktördür.  

Kalıtım yoluyla gelen hastalıkların tamamına yakını tedavi edilemez niteliktedir. Modern Tıp ancak düzeltici ameliyat ya da rehabilitasyon hizmetleri ile hastanın yaşayışını kolaylaştırmayı amaçlar.

• 2- Çevre

Çevre faktörleri çok çeşitli olup, insan sağlığını sürekli olarak etkilemektedir. Ayrıntılara geçmeden evvel, çevrenin tanımına bir bakalım:

“Çevre, en yakınımızdan en uzağımıza kadar bizi saran, kuşatan, etkilediğimiz ve etkilendiğimiz alandır.”

En yakın çevremizi bulunduğumuz mekân olarak düşünürsek, en uzak çevremizin de galaksilere kadar uzanacağını söyleyebiliriz. Çünkü insan olarak, farkında olduğumuz yakın çevremizin ( ev ortamı, iş ortamı, yaşadığımız şehir…v.s. ) ve farkında olmadığımız uzak çevrelerin ( ülkemizdeki diğer şehirler, başka ülkeler, yıldızlar, ay, güneş…v.s. ) sürekli etkisine muhatabız. Hava, toprak, su gibi çevre faktörlerinin yanı sıra, içinde bulunduğumuz toplumdaki insan davranışları da sağlığımızı etkilemektedir. Evlerin çoğunda, neredeyse her gün açık halde bulunan televizyon ve bilgisayarlar ile gelen radyasyonun olumsuz etkisi, ayrıca dile getirilmelidir.

Çevrenin sıhhati bozucu etkileri ne kadar azaltılırsa, insan sağlığı da çevreden o kadar olumlu etkilenir. Suların, havanın, toprağın temizliği ve gürültü kirliliğinden arındırılmış bir ortam, şüphesiz insan sağlığına faydalı olacaktır.

Her gün can sıkıcı haberler almak, dünyada yaşanan bütün olumsuzlukları sürekli olarak duymak, çevresi sürekli sorunlu aileler veya insanlarla dolu olmak da insan psikolojisini olumsuz etkileyen faktörlerdendir. Bu sebeple huzurlu bir çevre, mütebessim ve sağlıklı bir hayat sürmek için çok önemlidir. 

• 3- Hayat Tarzı:

Genleri normal, yaşadığı çevre son derece temiz ve sağlıklı olduğu halde, yine de insanların bazılarının sağlık problemleri yaşadığını görürüz. Buna, o kişinin yanlış bir hayat tarzını benimsemesi yol açar. Uykusu düzenli, beslenmesi sağlıklı, alışkanlıkları iyi olmayan biri, bu haliyle hastalıkları davet etmiş olur. Detaylarına ileriki sayfalarda gireceğimiz bu konuyu, şimdilik şu kadarıyla dile getirelim: Erken yatmayı ve erken kalkmayı düstur edinmeyen, yetersiz ya da fazla uyuyan; aklına her geldiğinde yemek yiyen ya da beslenmesini ihmal eden; sigara, alkol, uyuşturucu gibi kesinlikle zararlı olan unsurları hayatına almış bulunan herkes, sağlıksızlığa mahkûmdur.

Kaynak: Sağlik, Temizlik ve İlk Yardim, Erkam Yayınları