Sahaflar Çarşısı Tarihi
Sahaflar Çarşısı nerede? Sahaflar Çarşısı tarihi, özellikleri, hakkında bilgi...
Sahaflar Çarşısı, Beyazıt Sahaflar Çarşısı ya da İstanbul Sahaflar Çarşısı, Fatih’te bulunan ve eski-yeni kitapların satıldığı tarihi çarşıdır. Beyazıt Camiî ve Külliyesi, İstanbul Üniversitesi, Kapalıçarşı ve Beyazıt Devlet Kütüphanesi’ne olan yakınlığı nedeniyle eskiden bir kültür odağıydı. Zamanla sahafların ve satılan kitapların öncelik ve nitelikleri değişse bile halen Fatih’in uğrak yerlerindendir.
OSMANLI’DA SAHAFLIK
Osmanlı İmparatorluğu’nda sahaflık büyük camilerin etrafında teşekkül ediyordu. Bunda cami eksenli ticari ve sosyal hayatın getirisi vardı. Sahaflar Çarşısı ise önceleri şimdiki konumunda değil, Kapalıçarşı’nın içerisinde bulunuyordu. Evliya Çelebi’nin aktardığı bilgilere göre eski sahaflar çarşısı Kapalıçarşı içerisinde yaklaşık 50 dükkandan ibaretti. Bu dükkanlarda yaklaşık 300 kişi çalışıyordu. O dönemde burada çeşitli minyatürlü nadide eserler, el yazmaları, din, felsefe ve mantık kitapları satılıyordu.
SAHAFLAR ÇARŞISI NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Hakkaklar Çarşısı’na sahafların yerleşmesi 1910’lara kadar devam etti. Kapalıçarşı’daki sahaflar ile Hakkaklar Çarşısı’ndaki fesciler zamanla yer değiştirdi. Zamanla şimdiki yer Sahaflar Çarşısı olarak anıldı. 1950’de büyük bir yangın geçirdi. Belediye burayı betonarme bir şekilde yeniden düzenledi. 1952 sonrasında belediye burada sadece kitap satılmasını istedi. Hakkı Tarık Us bu konuda etkili oldu.
İLK TÜRK MATBAACISI
Çarşının iki kapısı bulunmaktadır. Biri Beyazıt Camiî’nin hemen dibinde yer alırken diğeri Kapalıçarşı’ya çıkan yola açılır. Belediye 1981’de buraya ilk Türk matbaacısı olan İbrahim Müteferrika’nın büstünü koydu. Çarşının tam ortasında Laleli’deki Çoban Çavuş Camiî’nin haziresinden getirilmiş olan Sahaf Kırımlı Hasan Efendi’ye ait bir mezar taşı ağacın dibine konuldu. Çarşının sebil durumundaki çeşmeleri de bulunmaktadır. Genel olarak eski kültürel işlevini kaybetmiştir. İstanbul Üniversitesi’ne olan yakınlığı buraya öğrenci ilgisini artırmıştır. Fakat genel olarak Türk eğitim sistemindeki dönüşüm sonrasında buradaki sahaflar bibliyograf özelliklerini kaybetti. Ağırlıklı olarak üniversite hazırlık kitapları, yabancı dil eğitimi için kitap ve setler göze çarpmaktadır.
DÎVÂNÜ LUGATİ’T-TÜRK’ÜN ASLI BU ÇARŞIDA BULUNDU
Ali Emîrî Efendi, Dîvânü Lugati’t-Türk’ün ele geçen tek nüshasını Sahaflar Çarşısı’nda tesadüfen bularak 30 Lira ve sahafçıya küçük bir kâr ödemesi yaptıktan sonra satın aldı. Çarşı Türk romancılarının da uğrak noktalarından biriydi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde dersler veren Ahmet Hamdi Tanpınar Huzur romanında Mümtaz karakteri ekseninde burayı mekan unsuru olarak kullandı. Türk bibliyograf Seyfettin Özege (1901-1818) de buradan edindiği kitapları koleksiyonuna ekliyordu.
SAHAFLAR ÇARŞISI NEREDE? SAHAFLAR ÇARŞISI’NA NASIL GİDEBİLİRİM? - HARİTA