Mü’min; zâhirî haramlardan ne kadar kaçınsa, zâhirî farzları ne kadar edâ etse de, bâtınî bir haram olan hasetten kurtulmadıkça, diğer biriktirdiğini zannettiği amellerini de kaybetmektedir.

Haset; ilâhî taksim neticesinde, başkalarına lutfedilen nimetlere kalben itiraz etmektir. Yani bir mânâda Cenâb-ı Hakk’ın taksimine râzı olmamaktır.

ÜMMETLERİN HASTALIĞI

Hadîs-i şeriflerde buyurulur:

“Haset etmekten sakının. Zira ateşin odunu (veya otları) yiyip bitirdiği gibi haset de iyilikleri yer bitirir.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 44/4903)

“Size eski ümmetlerin hastalığı sirâyet etti:

Bu, haset ve buğzdur. Bu, kazıyıcıdır (yok edicidir). Bilesiniz; kazıyıcı (yok edici) derken saçı kazır demiyorum. O dîni kazıyıcıdır (yok eder)…” (Tirmizî, Sıfatu’l-Kıyâme, 57)

Mü’min; zâhirî haramlardan ne kadar kaçınsa, zâhirî farzları ne kadar edâ etse de, bâtınî bir haram olan hasetten kurtulmadıkça, diğer biriktirdiğini zannettiği amellerini de kaybetmektedir. Bu çok ağır bir hüsrandır! Cenâb-ı Hakk’a karşı kalbî itiraz, insanın îmânını da altüst eder.

ZAHİRİ HARAMLARIN TEMELİ

Nitekim Kārun; kendisine mânevî ilimler verilmesine rağmen, Hazret-i Harun’u kıskanıp haset etmesi sebebiyle helâke dûçâr olmuştur. İçindeki haset, Hazret-i Musa’ya iftira tuzağı kurmak gibi fecî haramlara onu sevk etmiştir. Demek ki, zâhirî haramların da temelindeki sâik, yine bâtınî haramlardır.

Kişide, haset illetinin mevcudiyetini gösteren ilk alâmet; haset ettiği kimsedeki nimetin zevâlini arzu etmek ve nimetin ortadan kalktığını gördüğünde nefsen rahatlayıp sevinç duymaktır. Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, bu çirkin kalp hastalığı hakkında mü’minleri şöyle îkaz buyurmuşlardır:

“Birbirinize kin tutmayınız,

Haset etmeyiniz,

Sırt dönmeyiniz ve

Alâkanızı kesmeyiniz.

Ey Allâh’ın kulları, kardeş olunuz.” (Buhârî, Edeb, 57)

KIYAMETTE HÜSRAN SEBEBİ

Hasetçi; haset ettiği kimseye karşı, kin, hâinlik, intikam, hile, ayıplama ve kötüleme gibi aşağılık hisler içinde çırpınır durur. Fânî ömrünü hülyalar ve kuruntular içinde ziyan eder. Etrafına zehir saçar. Haset ettiği kişinin dedikodu ve gıybetini yapar, onu aşağılamaya çalışır. Bu ise, Kıyâmette hüsran sebebidir. Hazret-i Mevlânâ, îkāz eder:

“Hak yolunda yürürken; haset gelir çatar da gırtlağına yapışırsa, bil ki, bu hasette şeytanın azgınlığı var. Nitekim şeytan; Hazret-i Âdem’e haset ettiği için, ona secde etmekten yüz çevirdi. Hasetten ötürü, kendini saâdetten mahrum kıldı. Hak yolunda hasetten daha zor, daha tehlikeli bir geçit yoktur. Gönlüne hasedi sokmayan kişi ne mutlu kişidir.”

İLK CİNAYETİN SEBEBİ

Hasedin sebep olduğu cinayetler tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Hazret-i Âdem’in evlâtlarından Kābil, Hâbil’e haset etti. İlâhî takdire rızâ göstermedi. Bu haset onu, Hâbil’i katlederek yeryüzünde ilk cinayeti işlemeye sevk etti. Böylece ebedî kahr-ı ilâhîye uğradı.

Cenâb-ı Hak; Hazret-i İbrahim ve Hazret-i İsmail’e, Kâbe’yi kastederek;

“Evimi temizleyin!” (el-Bakara, 122) buyurmuştur. Hak dostları, hadîs-i şeriflerde Cenâb-ı Hakk’ın nazar ettiği buyurulan kalbi, Kâbe’ye benzetmişlerdir. Yûnus Emre Hazretleri’nin dediği gibi:

Gönül Çalab’ın tahtı,

Çalab gönüle baktı.

Bu sebeple Hazret-i Mevlânâ, işârî olarak bu âyeti;

“Nazar kıldığım yer olan kalplerinizi, haset ve benzeri kirlerden temizleyin!” şeklinde tefsir eder. Şöyle der:

“Şunu iyi bil ki; bu beden, haset evidir. Ev halkını oluşturan bu bedene ait bütün duygular; idrak, işitme, görme, takdir etme hissiyatı vesâire, hep haset yüzünden kirlenirler ve necaset hâline gelirler. Bu sebeple;

«Evimi temizleyin!» âyet-i kerîmesi, vücut ve ruh temizliğini emreder.” Hazret-i Mevlânâ, haset gibi günahların bâtınî oluşunu şu temsil ile anlatır:

“Nefs, çakmak taşı ile demire benzer. Put (gibi zâhirî kötülükler, yani görünen haramlar) ise, çakmak taşından sıçrayan kıvılcımdır. O kıvılcım, su ile söner. Kıvılcım söner ama çakmak taşı ile demir su ile söndürülebilir mi? Hayır! Çakmak taşı ile demirin ateşi, kendi içlerinde gizlenmiştir. Onların içlerine su girmez ki ateşi söndürsün. Su, ancak dışarıda bulunan (zâhirî) ateşi söndürür. O taşın ve demirin içine nasıl girer? (Giremez ve bâtınî ateşi söndüremez!)”

Meselâ bir insan, haset duygusu kabarmadığı esnada kendisini çok masum ve temiz zannedebilir. Fakat kalpte, âdetâ çakmak taşının kıvılcım meydana getirme husûsiyeti gibi, haset hastalığı meknûz (gizli) ve potansiyel (bilkuvve) olarak durmaktadır. Hasedini ortaya çıkaracak bir hâdise meydana geldiğinde; meselâ haset ettiği bir şahsı, haset edeceği bir nimet içinde gördüğünde, bu mekanizma harekete geçmekte ve o temiz ve masum sandığı hâlinin yerini vahşî bir canavarın yırtıcı duyguları almaktadır.

HASEDE KARŞI OKUNACAK DUA

Nitekim âyet-i kerîmede, bizlere;

“Haset ettiği zaman, hasetçinin şerrinden Allâh’a sığınırım.” (el-Felâk, 5) duâsı tavsiye edilmiştir.

Not: Yazının tamamı için TIKLAYINIZ!

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yüzakı Dergisi, Sayı: 151

İslam ve İhsan