Salih Amelleri Yok Eden Davranışlar
Bâtınî haramlara çok dikkat etmek îcâb eder. Bunlar; âdetâ anbardaki bir fare gibi, kulun zâhiren edâ ettiği sâlih amelleri yok ederler.
Mücerred hakikatler, teşbih ve temsillerle müşahhas hâle getirilince; kalpler, onları çok daha iyi idrâk eder.
Hazret-i Mevlânâ; mânevî kıymetlerin şeytan ve nefsin hilesiyle nasıl kaybedildiğini, temsilî olarak şöyle bir teşbih ile anlatır:
“Her gün azar azar da olsa; candan ve sevgi ile yapılan ibâdetlerden, iyiliklerden hâsıl olan iç rahatlığı ve huzur, neden gönlümüzde hissedilmiyor?”
“Biz, şu dünya anbarında buğday topluyoruz. Fakat topladığımız buğdayları kaybediyoruz. Bir gün aklımızı başımıza alıp da; buğdayın böyle azalmasının, kaybolmasının, anbara giren fareden ve onun hilesinden ileri geldiğini anlayamıyoruz. Hâlbuki fare; anbarımızı delmiş, anbarımız onun hilesinden harâb olmuştur.”
“Eğer anbarımızda hırsız bir fare bulunmasaydı, kırk yıllık ibâdet buğdayı nereye giderdi?”
“Ey Hak tâlibi can; önce anbara giren fareden kurtulma çaresini ara, ondan sonra buğday toplamaya çalış!”
Bu gizli hırsız kimdir ve ondan kurtulmanın çaresi nedir? Hazret-i Mevlânâ, bunun tespiti husûsunda ashâb-ı kirâmın gayretlerini ifade etmektedir:
“Gerçeği anlayabilmek için ashabdan bazıları Rasûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’den insanı azdıran nefsin hilesine dair bilgi isterlerdi.
«–Nefs; ibâdetlere, rûhî ihlâslara, öz temizliğine gizli garazlardan neler katar?» diye sorarlardı.
Peygamber Efendimiz’den; ibâdetin fazîleti ve sevabından ziyade, ibâdetleri yaralayacak bâtınî (gizli) ârızalara dair mâlûmat isterlerdi. Böylece nefsin hilelerini; inceden inceye, zerreden zerreye tanır ve bilirlerdi.
(Nefse ve gizli fücûruna çok dikkat ederlerdi; çünkü) bütün putların anası, nefs putudur. Hâriçte görülen putlar, birer yılandır; hâlbuki nefs putu bir ejderhâdır!”
BATINİ HARAMLARA DİKKAT!
Hazret-i Mevlânâ, bâtınî haramlara dikkat çekmektedir.
Haram; Cenâb-ı Hakk’ın kullarından yapmamalarını, terk etmelerini istediği günahlardır.
Bunların bir kısmı zâhir ve müşahhastır.
Meselâ; şirk koşmak, içki içmek, kumar oynamak, zinâ etmek, fâiz alıp vermek, hırsızlık yapmak gibi haramlar, mâlûm ve muayyendir. Birçok mü’min bunlardan ciddiyetle uzak durur. Bunlardan uzak durmakla vazifesini tamamladığını düşünür.
Hâlbuki;
Bunlar yanında kalbe ait birtakım müşahhas olmayan, mücerred, gizli ve bâtınî haramlar da vardır.
Bunların bir kısmı kalbin hastalıklarıdır: Kibir, gurur, haset, bencillik, nefret ve öfke gibi…
Bu çirkin ve cehenneme lâyık duygulardan kaynaklanan bazı müşahhas günahlar da; içki, kumar ve hınzır eti kadar dikkat çekmez. Bu sebeple onları da bâtınî haramlar levhası altında mütalâa etmek îcâb eder. Yalan söylemek, gıybet etmek, tecessüste bulunmak ve israfa düşmek gibi günahlar, bunlara misaldir. Bunların bâtınî haramlar arasında sayılmasının bir sebebi de, bunların; konuşmak ve malı üzerinde tasarruf etmek gibi, özü itibarıyla mubah fiillerin arasına karışmasıdır. Ekseriyâ gıybet eden kişi, gıybet ettiğini itiraf etmez. Yine müsrifler; israfa düştüklerini kabul etmez, çeşitli bahanelerle yaptıklarını meşrû ve masum gösterme gayretine düşerler.
Bu sebeple, bâtınî haramlara çok dikkat etmek îcâb eder. Bunlar; âdetâ anbardaki bir fare gibi, kulun zâhiren edâ ettiği sâlih amelleri yok ederler.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yüzakı Dergisi, Yıl: 2017 Ay: Mayıs Sayı: 147