Sevap Ne Demek?
Sevap nedir, ne anlama gelir? Sevap kelimesinin sözlük anlamı nedir? Kur’an’da ve hadislerde sevap kelimesi nasıl geçiyor?
Sevap, dinî açıdan makbul sayılan davranışların âhiretteki mükâfatı anlamında bir terimdir.
SEVAP NEDİR?
Sözlükte “dönmek, eski haline dönüş yapmak” anlamındaki sevb (sevebân) kökünden türeyen sevâb (mesûbet) terim olarak iyi amel ve itaatin âhiretteki mükâfatını ifade eder. (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “s̱vb” md.; Lisânü’l-ʿArab, “s̱vb” md.; Kāmus Tercümesi, I, 157) Sevb kökü bazan istiare yoluyla kötü davranışın karşılığı için de kullanılır. (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “s̱vb” md.) Kur’ân-ı Kerîm’de sevap ve mesûbet kelimeleriyle aynı kökten türeyen fiiller on sekiz âyette “kişinin işlediği iyi yahut kötü fiillerin âhiretteki mükâfat veya cezası”, bir kısmında ise “dünyadaki mükâfat veya cezası” anlamında kullanılmıştır. (M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem, “s̱vb” md.) Bu âyetlerde söz konusu edilen dünyadaki mükâfat fetih-zafer, huzur, servet ve bolluk, ceza ise bunların zıddı; âhiretteki mükâfat cennet ve oradaki ödüller, ceza ise cehennem ve genel mânasıyla azaptır. “Fevz, felâh, necât, ecir, rahmet, rıdvân, hasene” kelimeleri sevabın âhirete yönelik anlamına yakın içerik taşıyan kavramlardır.
KUR’AN’DA MÜKAFATI GEREKTİREN DAVRANIŞLAR
Kur’an’da özellikle “ebedî hayattaki mutluluk” anlamında mükâfatı gerektiren davranışlar iman, sâlih amel, takvâ, Bey‘atürrıdvân’a katılan sahâbîlerin canları pahasına da olsa İslâm peygamberine gösterdikleri bağlılık (el-Feth 48/10, 18-21, 26-27), hicret, gerektiğinde Allah yolunda savaşma ve bu hedefe yürürken eziyete mâruz kalma (Âl-i İmrân 3/195); cezayı gerektiren davranışlar arasında inkârcılık, mümin toplumu ilgilendiren konularda gevşeklik ve disiplinsizlik (Âl-i İmrân 3/153), Müslümanların dinlerini ve özellikle namaz ibadetlerini alaya alma (el-Mâide 5/57-60) gibi hususlar zikredilmiştir. Sevap kavramı hadislerde de hem sözlük hem de terim mânasında kullanılmış; hacca gitme, Kur’an okuma, Allah rızası için karşılıksız malî harcama yapma, sıla-i rahimde bulunma, iyilik sever olma ve gerektiğinde yüksek değerler uğrunda şehitliği göze alma gibi davranışların ebedî âlemin mutluluğuna vesile olacağı ifade edilmiştir. (Wensinck, el-Muʿcem, “s̱vb” md.)
Kaynak: DİA