Siyer ve Megāzîye Yer Veren İlk Tabakat Müellifi

Siyer ve megāzîye yer veren ilk tabakat müellifi kimdir?

Siyer ve megāzîye yer veren ilk tabakat müellifi İbn Sa’d’dır. (v. 230/ 845) İbn-i Sa’d, Hadis âlimleri yanında sikadır (güvenilirdir), rivâyetlerini iyice araştırır ancak zayıf râvîlerden de rivâyette bulunur.

Kâtibü’l-Vâkıdî diye meşhur olan İbn Sa’d, hocasının kitaplarından nakiller yapması yanında onun kütüphanesinden istifade ederek sahâbe, tâbiîn ve tebeu’t-tâbiînin biyografilerini kapsayan meşhur eseri Kitâbü’t-Tabakāti’l-kebîr’ini (et-Tabakātü’l-kübrâ) kaleme almıştır. Eserin siyer ve megāzîye tahsis edilen ilk iki cildi, İbn İshak-İbn Hişâm ve Vâkıdî’den sonra Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in hayatı ve şahsiyeti üzerine kaleme alınmış en eski metindir. İbn Sa’d eserini yazarken İbn İshak, Ebû Ma’şer es-Sindî, Mûsâ bin Ukbe ve hocası Vâkıdî’nin eserleri başta olmak üzere daha önceki siyer ve megāzîlerden faydalanmıştır.

İslâm dünyasında fütuhat tarihçisi olarak tanınan Belâzürî’nin (v. 279/892) Ensâbü’l-eşrâf’ı[1] kabile esasına göre düzenlenmiş bir tabakat kitabıdır. Tabakâtının başına siyer yazan ikinci müellif olarak dikkati çeken Belâzürî, esere Peygamber (s.a.v) Efendimiz’in hayatını anlatarak başlar. Muhaddisler onu biraz zayıf görürler.

Sahâbenin hayatını ele alan diğer tabakat kitaplarının hepsinde de çok zengin siyer ve megāzî bilgileri bulunmaktadır.

Dipnot:

[1] nşr. M. Hamîdullah, I, Kahire 1959.

Hazırlayan: Dr. Murat Kaya, Siyer-i Nebi.