Sohbet Kardeşliği

Allah Teâlâ, Kur’ân-ı Kerîm’de mü’minlerin kardeş olduğunu beyan buyurur.[1] Efendimiz de din kardeşleri arasında sağlam bir muhabbet bağı tesis edilmeden kâmil bir îmâna ulaşılamayacağını bildirir.[2]

Hadîs-i şerîfte buyrulur: “Kıyâmet günü Allah Teâlâ şöyle buyurur: Celâlim hakkı için, bana itaat maksadıyla birbirlerini sevenler nerede? Hiçbir gölgenin bulunmadığı bugün, onları Arş’ımın gölgesinde gölgelendireceğim, onları muhâfaza edeceğim.” (Müslim, Birr, 37)

Allah için birbirini sevip kardeşlik hukûkuna dikkat etmenin esas karşılığı, kıyâmet gününde görülecektir. Zira diğer bir hadîs-i şerîfte ifâde edildiğine göre hiçbir gölgenin bulunmadığı kıyâmet gününde Arş’ın altında gölgelenecek yedi zümreden biri de, Allah için kardeş olanlardır.[3] Bu kardeşliğin ispatı ise, kardeşinin iyi zamanında sevincine iştirak etmek, diğer taraftan zor zamanında da dert ortağı olabilmek, yanıbaşında bulunmak, onun için fedâkârlık gösterip onu kendisine tercih edebilmektir.

Yine Peygamber Efendimiz bu hususta şu hâdiseyi nakleder:

“Bir kimse başka bir köydeki (din) kardeşini ziyaret etmek için yola çıktı. Allah Teâlâ, adamı gözetlemek için onun yolu üzerinde bir meleği vazifelendirdi. Adam meleğin yanına gelince, melek:

«–Nereye gidiyorsun?» dedi.

O zât:

«–Şu köyde bir din kardeşim var, onu görmeye gidiyorum.» cevâbını verdi.

Melek sordu:

«–O kardeşinden elde etmek istediğin bir menfaatin mi var?»

Adam:

«–Yok hayır, ben onu sırf Allah rızâsı için severim, onun için ziyaretine gidiyorum.» dedi.

Bunun üzerine melek:

«–Sen onu nasıl seviyorsan Allah da seni öylece seviyor. Ben, bu müjdeyi vermek için Allah Teâlâ’nın sana gönderdiği elçiyim.» dedi.” (Müslim, Birr, 38; Ahmed, II, 292)

KARDEŞLİK MUHABBETİ

Sohbetlerde tesis edilen kardeşlik bağları da, karşılıklı muhabbet ve hürmet duygularıyla daha da kuvvetlendirilmelidir. Nitekim Hazret-i Ali: “Muhabbet, hürmetle pekişir.” [4] buyurmuştur.

Nakşibendiyye büyüklerinden Hâdimî Hazretleri de şöyle buyurur:

“Kendilerini Allah için sevdiğin ve kardeşlik bağı kurduğun kişilerin hukûkunu gözet! Onlara iyilik ve ihsanlarda bulun! İster ihtiyacından fazla olan malından, ister elindekini paylaşarak, isterse kendi ihtiyacın olmasına rağmen kardeşini nefsine tercih ederek onlara infâk et! Onların ihtiyacını kendi mühim ihtiyaçlarından önde tut!

Kardeşlerin yanındayken de uzağındayken de onların ayıplarını ört! Hoşuna gitmeyen bir hâl gördüğünde sükût et!

Kardeşini, evlâtlarını, yakınlarını sev ve onları güzel sıfatlarıyla senâ et!

Kardeşinin sana karşı bir kusuru olursa buna tahammül et, affet ve görmezden gel! Ufak tefek kusurları sebebiyle onu terk etme! Zira kardeşin bir defa yanlış yaptı ve eğrildiyse o hâl üzere devam etmez, bir müddet sonra istikâmete döner.

Kardeşine hayattayken ve öldükten sonra duâ et! Kendine duâ ettiğin gibi ona da duâ et! Aslında bu duâlar hep kendin içindir, kardeşinden çok sana fayda sağlar.

Kardeşine, onun evlâtlarına ve arkadaşlarına olan muhabbetini ölüme ve hattâ ölüm ötesine kadar devam ettir! Zira muhabbet, uhrevî bir iştir. Eğer muhabbet ölümden evvel kesilirse, önceki çalışma ve gayretler boşa gider, yazık olur.

Kardeşinden makam ve mal gibi zorlanacağı şeyler isteme! Onu sırf Allah için sev! Duâsını almak ve onunla sırf Allah için bir araya gelip sohbet etmek için dost ol!” (Hâdimî, “Nasâyıh”, Mecmûatü’r-Resâil, s. 132)

[1] Bkz. el-Hucurât, 10.

[2] Bkz. Müslim, Îmân, 93-94.

[3] Bkz. Buhârî, Ezân, 36.

[4] Doç. Dr. Abdülaziz Hatip, Hz. Ali’den Hikmet Parıltıları, İstanbul 2006, s. 38.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Sohbet ve Adabı, Erkam Yayınları