Ortak Akıl Yeterli mi?

Tefekkürün önemi nedir? Kuran insanı hangi ayetler ile düşünmeye, tefekküre sevk ediyor? Ayetleri nasıl anlamalı ve amel etmeliyiz?

Allâh’ın kitâbı Kur’ân-ı Kerîm ve Peygamber Efendimiz’in hadîs-i şerîflerinde; inceleme, araştırma, tefekkür etme ve ibret alma husûsunda pek çok emir, telkin ve teşvik vardır.

Bu hususla alâkalı olarak, Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan yüzlerce âyet-i kerîmeden ikisinde şöyle buyrulur:

"Onlar, Allah’ın gökleri, yeri ve bunlar arasında bulunan her şeyi ancak gerçek bir sebep, derin bir hikmet, şaşmaz bir kanun ve belirli bir ecel ile yarattığını kendi içlerinde hiç düşünmezler mi? Ne var ki, insanların çoğu, öldükten sonra dirilip Rablerine kavuşacaklarını kesinlikle inkâr etmektedir." (Rûm suresi, 8)

(Ayetin tefsiri için tıklayınız...)

"De ki: “Size bir tek öğüdüm var: Ya ikişer kişi hâlinde veya tek tek Allah için kalkıp şöyle bir kenara çekilin ve bütün önyargılarınızdan sıyrılarak samimi ve ciddi olarak düşünün! Göreceksiniz ki, arkadaşınız Muhammed’de delilikten hiçbir eser yok! O, çok çetin bir azabın öncesinde sizi ondan sakındırmak için gelen bir peygamberden başkası değildir.” (Sebe’ suresi, 46)

(Ayetin tefsiri için tıklayınız...)

ORTAK AKIL YETERLİ Mİ?

Burada insanların Allâh’a topluca veya tek tek kulluk etmeleri ve hakîkat üzerinde iyice düşünmeleri tavsiye edilmektedir. Toplumun veya ekseriyetin düşüncesi, umûmiyetle fertlerin fikri üzerinde tesir icrâ eder. Bu tesirden kurtulup hakîkati bulmanın yolu ise ehlinin irşâdına mürâcaat etmek ve kalbiyle baş başa kalarak tefekkür iklîmine girebilmektir. Bu âyet-i kerîmeye göre ortak zekânın ortaya koyduğu hükümler her zaman doğru veya doğruya yakın olmayabilir. Dolayısıyla her fert, kendi hür fikrini dile getirmeli, bu umûmî kararları dürüstçe tenkid ederek bağımsız düşünceye ulaşmalıdır.

Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Tefekkür, Erkam Yayınları, 2013, İstanbul