Hicret yolculuğunun ilk durağı olan Kuba’da Allâh Resûlü, Amr bin Avf Oğulları’nda on dört gece misâfir oldu. İşte meşhur Mescid-i Kuba, bu esnâda yapıldı. Hazret-i Peygamber de, mescidin inşâsında bizzat çalıştılar.

Kuba Mescidi, İslâm’da inşâ edilen ilk mescittir. Hicret gibi mühim bir hâdise esnâsında binâ edildiği için önemli bir yere sâhiptir. Bu mescid, Kur’ân-ı Kerîm’de:

“…(Medîne’ye hicretin) ilk gününden takvâ üzerine kurulan Mescid...” (et-Tevbe, 108) şeklinde zikredilmiştir.⁽¹⁾ Ebû Hüreyre (r.a.):

“Orada, temizlenmeyi seven insanlar vardır. Allâh da çok temizlenenleri sever.” (et-Tevbe, 108) âyetinin de Kuba halkı hakkında nâzil olduğunu bildirmiştir. (Tirmizî, Tefsîr, 9/3099; Ebû Dâvud, Tahâret, 23/44; İbn-i Mâce, Tahâret, 357)

KUR’AN’I EN GÜZEL OKUYAN VE BİLEN KİŞİ

Hicret eden ilk Muhâcirler Kuba’ya vardıklarında, Amr bin Avf Oğulları’nın hurma kurutma yerini düzeltip düzleyerek orada namaz kılmaya başlamışlardı. Ebû Huzeyfe’nin âzatlısı Sâlim (r.a.), Kur’ân’ı en güzel okuyan ve bilen kimse olduğu için ilk Muhâcirlere o imamlık yapıyordu.⁽²⁾

Hazret-i Peygamber, ilk muhâcirlerin namaz kıldığı bu sahayı genişleterek Kuba Mescidi’ni inşâ etti. Mescid, kare şeklinde olup ebadları yaklaşık 32x32 metre idi. Allâh Resûlü, Kubalılardan taş getirmelerini istemiş, onlardan birini alıp kıble tarafına koyarak, Ebûbekir ve Ömer’in (r.a.) da aynı şekilde sırayla taş koymalarını emir buyurmuştu.

“İSLAM’DA İLK MESCİD BİNA EDEN”

Mescid’in inşâsında en büyük gayreti, Ammar bin Yâsir (r.a.) göstermekteydi. Bu bakımdan kendisine “İslâm’da ilk mescid binâ eden” denilmiştir.⁽³⁾

Abdullâh bin Revâha (r.a.) da hem çalışır hem şiir söyler, böylece mü’minlerin yorgunluğunu hafifletirdi.⁽⁴⁾

Mescidin müezzinlik vâzîfesini ashâb-ı kirâmdan Sa’d el-Kurazî (r.a.) deruhte etmekteydi.

Mescid-i Nebevî ve Medîne’deki diğer dokuz mescid gibi Kuba Mescidi’nde de eğitim ve öğretim faâliyetleri devâm eder, Peygamber Efendimiz buraya her gelişlerinde buna nezâret ederdi.⁽⁵⁾

PEYGAMBERİMİZİN HER CUMARTESİ GİTTİĞİ MESCİT

Peygamber Efendimiz, Cumartesi günleri Kuba’ya bâzen binekli bâzen de yaya olarak gider ve orada iki rekât namaz kılardı.⁽⁶⁾

Bir hadîs-i şerîflerinde ise bunu Müslümanlara da tavsiye ederek şöyle buyurmuşlardır:

“–Kim evinde güzel bir şekilde abdest alır, sonra Kuba Mescidi’ne gelir ve orada namaz kılarsa onun için umre sevâbı vardır.” (İbn-i Mâce, İkâme, 197; Nesâî, Mesâcid, 9)

Hazret-i Ömer, halîfeliği zamânında, pazartesi ve perşembe günleri burayı ziyâret eder, Kuba çok uzak mesâfelerde olsaydı bile devesini oraya ulaşmak için yine de süreceğini ifâde ederdi.⁽⁷⁾

Kuba Mescidi, Hazret-i Osman ve Ömer bin Abdülaziz tarafından genişletilmiştir. Daha sonra birçok defâ tâmirat görüp yenilendi. 1829 yılında Sultan II. Mahmut tarafından îmâr edilen tek minâreli ve düz tavanlı mescid, Suûdî Arabistan hükûmeti tarafından yıkılıp, kubbeli ve dört minâreli olarak ve genişletilerek yeniden inşâ edilmiştir.

[1] Hazret-i Ömer daha sonra Hicret’i takvim başlangıcı yaparken bu âyet-i kerîmedeki “ilk günden” ifâdesine istinâd etmiştir. (Semhûdî, I, 248)

[2] İbn-i Sa’d, III, 87; IV, 311.

[3] İbn-i Hişâm, II, 114.

[4] Kâmil Mîras, Tecrid Tercemesi, X, 106.

[5] Hamîdullâh, İslâm Peygamberi, II, 771.

[6] Buhârî, Fazlu’s-Salât 3, 4; Müslim, Hac, 516.

[7] İbn-i Sa’d, I, 245.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hz. Muhammed Mustafa 1, Erkam Yayınları

HZ. MUHAMMED (S.A.V.) KİMDİR? HZ. MUHAMMED’İN (S.A.V) HAYATI

HZ. MUHAMMED MUSTAFÂ (S.A.V.)

İslam ve İhsan