Tevbe Suresinin 92. Ayetinde Savaştan Muaf Tutulan Kimseler

Tevbe suresinin 92. ayetinde seferden/savaştan muaf tutulan kimseler kimlerdir?

Tebük Seferi’ne hazırlıkların yapıldığı esnâda ashâb-ı kirâm, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ile Allah yolunda canlarını fedâ edebilme seferberliğine çıkmanın ulvî heyecanına kapılmıştı. Ancak ashâb-ı kirâmın fakirlerinden yedi kişi, sefere iştirâk etmek için binek hayvanı bulamamışlardı. Çoğunlukla iki askere hattâ bazen üç askere bir deve düşüyordu ve deveye sırayla bineceklerdi.

SAVAŞTAN MUAF TUTULAN KİMSELER

Fakat sefere iştirâk etmeyi ve her an Allah Rasûlü ile beraber olmayı cân u gönülden arzu ettikleri hâlde, nöbetleşe de olsa binecek bir deve bulamayan fakir sahâbîler vardı. Onlar da, Allah Rasûlü’ne gelerek hâllerini arz ettiler. Bunun üzerine fakirlerin harbe iştirâk mecbûriyetinden muaf olduklarını bildiren şu âyet-i kerîme nâzil oldu:

“(Ey Rasûlüm!) Kendilerine binek sağlaman için Sana geldiklerinde (Sen); «Sizi bindirecek bir binek bulamıyorum.» deyince, harcayacak bir şey bulamadıkları için kederlerinden gözyaşı döke döke dönen kimselere de herhangi bir mes’ûliyet yoktur!” (et-Tevbe, 92)

Âyet-i kerîmede, Hakk’ın rızâsına kavuşmak ve Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ile birlikte olabilmek için teessürlerinden gözyaşı döktüklerinden bahsedilen bu güzîde sahâbîlerin ihtiyaçlarını, İbn-i Yâmin, Hazret-i Abbas ve Hazret-i Osman -radıyallâhu anhum- tedârik ettiler.[1] Bir kısmına da daha sonra Allah Rasûlü -sallâllâhu aleyhi ve sellem- binek temin etti. (Buhârî, Megâzî, 78) Seferden muaf oldukları hâlde Allah Rasûlü’nden ayrı kalmak kendilerine girân gelen ve kalpleri Cenâb-ı Hakk’ın muhabbetiyle dolu olan bu sahâbîler, bu canhıraş iştiyak ve muhabbetlerinin mukâbilinde sefere katılma nîmet ve şerefine nâil oldular.

İşte bu hâl, ashâb-ı kirâmın malıyla ve canıyla Hak yolunda nasıl fedakârlıkta bulunduklarını ve onların gönül yapısını sergileyen sayısız misâllerden biridir.

Dipnot:

[1] İbn-i Hişâm, IV, 172; Vâkıdî, III, 994.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, 12 Saadet Damlaları, Erkam Yayınları