Türkiye’de Faizin Olumsuz Etkilerinin Sebebi

Ekonomisi güçlü ülkelerde faizin olumsuz etkileri açıkça görülmezken, Türkiye’deki olumsuz etkinin sebebi nedir?

Yukarıda sözünü ettiğimiz emek-sermaye (mudarabe) ortaklığının 10. (M.) yüzyıldan itibaren “commenda” adıyla Avrupa’ya, 20. yüzyıl ortalarından itibaren de “Venture capital (risk sermayesi)” adıyla Amerika, Japonya ve Kanada gibi ülkelere geçtiğini belirtelim.^[1] Bu yöntem, adı geçen ileri ekonomilerde en son teknolojik yeniliklerin finansmanını sağlayan ileri bir finansman kullanma modelidir. Şöyle ki: ABD ve gelişmiş kimi ülkelerde bilim adamları keşif ve icat sayılan ve patent hakkı doğuran projelerini satıp devretmek yerine, “emek-sermaye ortaklığı (mudarabe)” yoluyla uygulamaya koymaya başlamışlardır. ABD. de 1957 de, böyle bir yatırımdan sermaye sahiplerinin 15 yılda anaparalarını, dolar bazında “beş bin katına”, 1961 yılında bilgisayar alanına yapılan bir yatırımda ise 5 yıl sonunda, anaparalarını “233 katına” çıkardıkları görülmüştür.^[2]

Kısaca, halkın tasarruflarının faizsiz bir yolla doğrudan, yeni üretim ve istihdam alanlarına yatırılması yöntemi ileri ekonomilerin en belirgin özelliklerindendir. İslâm Bankacılığı uzmanı Ahmed en-Neccâr’ın tespitine göre, günümüzde ABD de “kâr-zarar” esasına dayalı finansman kullanım oranı %90’ları bulmuşken, faizli kredi yoluyla olan yatırımlar %10’lara kadar düşmüştür. Ülkemiz ekonomisinde ise bankacılık sektöründe, faizli kredi kullanımının %90’lar dolayında olduğu düşünülürse, tasarruf sahiplerinin, doğrudan istihdam alanı yaratacak alanlara değil de, aracılar eliyle rizikosuz rant alanlarına yönlendirildiği açıkça görülür. Anadolu’da 75 yıl kadar önceki Dolar-Türk lirası kuru ile, günümüz kuru arasındaki farkın nedeni de ortaya çıkar.

Sonuç olarak, ekonomik bakımdan kalkınmış ülkeler yeni dünya düzeninde faizli krediler yerine, risk sermayesi yöntemine yönelmiş bulunmaktadır. Bu model İslâm’ın yüzyıllar önce uyguladığı emek-sermaye (mudarabe) ortaklığından başka bir şey değildir.

Dipnotlar:

^[1] Hamdi Döndüren, “İslâm Bankacılığı ve Reform Önerileri”, İslâmî Araş. Der., c. VI, sy. 1, yıl, 1992; Çiller- Çizakça, Türk Finans Kesiminde Sorunlar ve Reform Önerileri, Neşr. İSO, İst. 1989, s. 152. ^[2] H. Döndüren, İslâmî Ölçülerle Ticaret Rehberi, s. 98, 99.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları